Oba hojalyk emlägini meýletin ätiyaçlandyryş Kadalary

22.09.2022

Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş

guramasynyň Baş direktorynyň

2009-njy ýylyň 16-njy iýulynda çykaran

56 belgili  buýrugy bilen tassyklanyldy

 

 

OBA HOJALYK EMLÄGINI MEÝLETIN ÄTIYAÇLANDYRYŞ

KADALARY

1. Umumy düzgünler

 

1.1. Şu Kadalar Saparmyrat Türkmenbaşynyň Türkmenistanyň Raýat bitewi kanunyna, «Ätiýaçlandyryş hakyndaky», «Daýhan birleşikleri hakyndaky» Türkmenistanyň Kanunlaryna, «Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş kommersiýa guramasyny öwürmek hakyndaky» Türkmenistanyň Prezidentiniň 1997-nji ýylyň 29-njy ýanwarynda çykaran 3001 belgili karary bilen tassyklanan, Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş guramasy hakyndaky Düzgünnama we beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalaryna laýyklykda işlenilip taýýarlanyldy.

1.2. Şu Kadalaryň esasynda Türkmenistanyň döwlet ätiýaçlandyryş guramalary (mundan beýläk - Ätiýaçlandyryjy) Türkmenistanyň hukuk we şahsy taraplary we oba hojalyk önümlerini öndürýän daşary ýurt döwletleri (mundan beýläk - Ätiyaçlandyrýan) bilen oba hojalyk emläginiň ätiýaçlandyryş şertnamalaryny baglaşýarlar.

1.3. Ätiýaçlandyryş şertnamasy şu Kadalaryň talabyna laýyklykda baglaşylýar, taraplaryň ylalaşmagy boýunça ätiýaçlandyryş şertlerine we şertnama goşmaçalar ýa-da üýtgetimeler hereket edýän kanunçylyga laýyklykda girizilip bilner.

 

2. Ätiyaçlandyryş desgalary

 

2.1. Şular oba hojalyk emläginiň ätiýaçlandyryş desgalary bolup durýar:

- 6 aýlykdan ýokary gara mallar, doňuzlar, öý guşlary, bal ary maşgalasy;

- 1 ýaşdan ýokary atlar, düýeler, goýunlar we geçiler;

- binalar, desgalar, oba hojalyk tehnikasy, enjamlar we öwseleler ulag serişdeleri (traktorlar, kombaýnlar, buldozerler), önümler, çig mal, serişdeler we beýleki emläkler.

2.2. Şular ätiýaçlandyryşa kabul edilmeýär:

- keselli mallar, şeýle hem soňky gezek brusellýoz, inçekesel ýa-da leýkoz babatda barlaglar geçirileninden soň şol keseller bilen kesellän diýlip anyklanylan mallar;

- seretmek we saklamak zooweterinariýa düzgünlerini bozmak bilen amala aşyrylýan mallar;

 

- ýokanç keseller boýunça karantin bellenilen ýerdäki mallar, şol keseli özüne kabul etmeýän görnüşdäki mallar muňa girmeýär;

- düýpli gurluşygy tamamlanmadyk desgalar;

- ýeriň opurylmagy, süýşmegi, suw joşmasy we beýleki tebigy betbagtçylyklar wehim salýan zolakda bolan binalar, desgalar we beýleki emläk bellenilen tertipde şeýle wehim hakynda yglan edilen ýa-da ygtyýarly edaralar (gidrometerologiýa gullugynyň edaralary we başgalar) tarapyndan wehim halatyny tassyklaýan degişli resminama (ykrarnama, netijenama we başgalar) düzülen pursatyndan başlap;

- haýsydyr bir hojalyk hajatlary üçin peýdalanmaga ýaramsyz bolan wagtlaýyn çagşan jaýlar;

- iş agaçlary, resminamalar, nagt pullar, gymmatly kagyzlar, gymmat bahaly daşlar, gymmat bahaly metallardan ýasalan önümler, kolleksiýalar, suratlar, özboluşly we gadymy zatlar, radio-tele-wideo-foto-kino-elektron enjamlary, saz gurallary.

 

3. Ätiýaçlandyryş halatlary

 

3.1. Mallaryň ätiyaçlandyryşy ýangyn, harasat, tupan, siliň gelmegi, suwuň joşmagy, ýyldyrymyň urmagy, keselleriň (şertnamada görkezilen) netijesinde heläk bolan, keselleriň ýaýramagynyň öňüni almak maksady bilen mejbury soýulmagy ýa-da başy kesilmegi, ýok edilmegi halatynda geçirilýär.

3.2. Binalaryň, desgalaryň we beýleki emlägiň atiyaclandyryşy ýangyn, suw joşmasy, ýer titremesi, çabga, harasat we siliň gelmegi netijesinde ýok bolmagy ýa-da zyýan ýetmegi halatynda geçirilýär.

3.3. Şular ätiýaçlandyryş halatyna degişli däldir:

- elektrik togunyň gysgaça bozulmasy netijesinden elektrik gurallarynyň ýok bolmagy we zyýan ýetmegi (ýyldyrym urgusyndan beýleki halatlarda), eger-de ol ýangyn döretmedik bolsa;

- güýç beriji, iş we beýleki maşyndyr gurnawlaryň aýratyn bölekleriniň, şaýlarynyň döwülmegi, eger-de bu şol maşynlaryň we gurnawlaryň özüniň weýran bolmagyna getirmedik bolsa;

- mallaryň pes hilli iým iýip zäherlenmekden heläk bolmaklary (weterinariýa barlaghanalarynyň barlagynyň esasynda);

- gurluşyk gurnamalarynyň (diwar, üstüniň ortükleri) ýykylmalary netijesinden emlägiň ýok bolmagy (zyýan ýetmegi), eger-de bu gurluşyk işleri geçirilip durka ýa-da gurluşykda goýberilen ýetmezçilikler, gurnama kemçilikler we düzgün bozulmalar  bilen baglanyşykly ýüze çyksa.

 

 

 

 

 

4. Şertnamany baglaşmagyň tertibi

 

4.1. Ätiýaçlandyryş şertnamasy 1 ýyla çenli we kesgitlenmedik möhlete baglaşylýar.

4.2. Ätiýaçlandyryş şertnamasy Ätiýaçlandyryjy tarapyndan Ätiýaçlandyrýanyň 2 nusgadaky ýazmaça arzasynyň № 1-OH, № 2-OH (№№ 1-2 goşundylar ) esasynda atiyaclandyrylýan emlägi hut özüniň gözden geçirmegi arkaly baglaşylýar. Arzanyň birinji nusgasy Ätiýaçlandyryjyda galýar, ikinji nusgasy bolsa şu Kadalar boýunça meýletin ätiýçlandyryş hakyndaky arza alnandan soň 5 günden gijä galynman hasaplanylan ätiýçlandyryş tölegleri (baýraklary) we olary tölemegiň möhletlerini görkezmek bilen, Ätiýaçlandyrýana gaýtarylyp berilýär. Ätiýçlandyryş tölegleri (baýraklary) tölenende Ätiýaçlandyryjy şertnamanyň bir nusgasyny ýa-da ätiýaçlandyryş şahadatnamasyny-polisini berýär. № 3-OH, № 4-OH görnüşlere laýyklykda ätiýaçlandyryş şahadatnamasynyň-polisiniň berilmegi ätiýaçlandyryş şertnamasyny baglaşmagyň tassyknamasy bolup durýar (№ № 3-4 goşundylar ).

Mallaryň ätiyaclandyryş şertnamasy hojalykda bolan, şu Kadalaryň 2.1.-nji bölümde görkezilen ýaşa ýeten mallaryň belli bir görnüşiniň ählisiniň ätiýaçlanyrylan şertlerinde baglaşylyp bilner we ol emläkleriň beýleki görnüşleriniň ätiýaçlandyryş şertnamalaryndan aýratynlykda resmileşdirilýär.

4.3. Binalaryň, ulag serişdeleriniň, enjamlaryň, önümleriň we beýleki emläkleriň ätiýaçlandyryş şertnamalary emläkleriň ähli görnüşleri babatda hem, onuň aýratyn toparlary (aýratyn desgalar, emlägiň görnüşleri) babatda hem baglaşylyp bilner.

4.4. Ätiýaçlandyryş şertnamasynyň hereketi şertnana baglaşylan güni sagat 24-de başlanýar we şertnamada göz öňünde tutulan möhletiň ahyrky güni sagat 24-de tamamlanýar.

4.5. Eger-de töwekgelçilikler gaýtadan ätiýaçlandyryşa geçirilen halatynda ätiýaçlandyryşyň şertleri we ätiýaçlandyryş nyrhlarynyň möçberleri halkara ätiýaçlandyryş bazaryndaky töwekgelçilikleriň bahalanyşyny we gaýtadan ätiýaçlandyryş şertlerini hasaba almak bilen, taraplaryň ylalaşygy boýunça bellenilýär.

4.6. Ätiýaçlandyryş şahadatnamasy-polisi ýitirilen ýa-da ýok edilen halatynda kanunçylyga laýyklykda ýitirilen diýilip yglan edilende Ätiýaçlandyrýanyň ýazmaça arzasy boýunça öwezligini bermegiň çykdajylaryny tölemäge borçlanmagy bilen onuň öwezligi berilýär.

 

5. Ätiýaçlandyryş pul möçberi

 

5.1. Emlägiň aşakdaky görkezilen görnüşleri şu bahalarda ätiýaçlandyrylyp bilner:

- mallar – belli bir paýda, ýöne bahasynyň 80 %-nden artyk bolmadyk möçberinde;

- binalar, desgalar we beyleki emläkler - könelmegini aýyrmak bilen, balans ýa-da hakyky bazar nyrhynda (resminama bilen esaslandyrylan), ýa-da hakyky satyn alynan bahasy boýunça (resminama bilen esaslandyrylan) ýa-da bahasynyň belli bir paýynda (göteriminde).

5.2. Hojalyklara, birleşiklere we edaralara degişli mallaryň ätiýaçlandyryş pul möçberi arzany haýsy aýda berlen bolsa, şol aýyň 1-nji günündäki balans ýa-da hakyky bazar nyrhy boýunça (resminama bilen esaslandyrylan) kesgitlenýär. Haçanda hojalyk mallaryň şol görnüşini ösdürip ýetişdirmäge we bakyp semretmek bilen ýöriteleşdirilen halatynda olaryň bahasy ortaça bir ýyllyk baş sanyndan ugur alnyp kesgitlenilýär.

5.3. Eger atiyaclandyryş şertnamasy bilen kesgitlenilen ätiýaçlandyryş pul möçberi emlägiň ätiýaçlandyryş bahasyndan geçýän bolsa, ol şertnama baglaşylan pursatda emlägiň ätiýaçlandyryş bahasyndan geçýän ätiýaçlandyryş pul möçberiniň bölegi hakyky däldir.

 

6. Franşiza

 

6.1. Taraplaryň ylalaşmagy bilen ätiýaçlandyryş şertnamasynda franşiza göz öňünde tutulyp bilner.

Franşiza – Ätiýaçlandyryjy tarapyndan öwezi dolunmaga degişli bolmadyk Ätiýaçlandyrýan üçin zyýanynyň kesgitlenen bölegi, ol bolsa şertli we şertsiz franşiza bolup biler.

6.2. Ätiýaçlandyryş şertnamasynda şertli franşiza bellenilen mahaly, eger ýetirilen zyýanyň möçberi franşizadan geçmeýän bolsa, şol zyýan üçin Ätiýaçlandyryjy jogapkärçilikden boşadylýar, eger zyýanyň möçberi franşizanyň möçberinden geçýän bolsa, onda ol zyýanyň öwezi doly dolunýar.

6.3. Ätiýaçlandyryş şertnamasynda şertsiz franşiza bellenilen mahaly Ätiýaçlandyryjynyň jogapkärçiligi ýetirilen zyýanyň möçberinden franşizany aýryp, kesgitlenilýär.

6.4. Franşiza ätiýaçlandyryş şertnamasy baglaşylanda ätiýaçlandyryş pul möçberinden göterimlerde ýa-da doly pul möçberlerde taraplaryň ylalaşmagy boýunça kesgitlenýär.

 

7. Ätiýaçlandyryş wznoslaryny (baýraklaryny) tölemegiň
tertibi we möhletleri

 

7.1. Ätiýaçlandyryş wznoslar (baýraklar) ätiyaclandyrylan emlägiň bahasyndan we ätiýaçlandyryş wznoslarynyň (baýraklarynyň) (№ 5 goşundy) bellenilen nyrhlaryndan ugur alnyp hasaplanylýar.

7.2. Ätiýaçlandyryş şertnamasy 1 ýyl möhlete we kesgitlenmedik möhlete baglaşylan mahaly Ätiýaçlandyrýana ätiýaçlandyryş wznosyny (baýragyny) birnäçe tapgyrlarda (möhletini gaýra goýup) tölemäge hukuk berlip bilner, şunda ol ätiýaçlandyryş wznoslaryny (baýraklaryny) şertnamada göz öňünde tutulan möhletlerde tölemäge borçludyr.

7.3. Oba hojalyk emlägi 10 aýa çenli möhlete ätiýaçlandyrylan mahaly  wznoslar (baýraklar) her aý üçin ýyllyk wznosyň (baýragyň) 10 göterimi möçberde, 11 aýa ätiýaçlandyrylan mahaly bolsa - ätiýaçlandyryş wznosynyň (baýragynyň) ýyllyk moçberinde hasaplanylýar. 1 ýyla çenli ätiýaçlandyryş şertnamasy boýunça ätiýaçlandyryş wznosy (baýragy) doly däl aý üçin doly aýyňky ýaly tölenilýär. Ätiýaçlandyryş wznoslary (baýraklary) Ätiýaçlandyryjynyň hasabyna bir wagtyň özünde geçirilmelidir.

7.4. Oba hojalyk emläginiň ätiýaçlandyryşy boýunça ätiýaçlandyryş öwezini doluş puly tölenilenende ätiýaçlandyryş şertnamasy şertnamada görkezilen möhletiň ahyryna çenli şertnama arkaly şertleşilen ätiýaçlandyryş pul möçberiniň we tölenilen ätiýaçlandyryş öwezini doluş pul möçberiniň arasyndaky tapawudyň möçberinde öz güýjüni saklaýar.

Eger ätiýaçlandyryş öwezini doluş puly doly ätiýaçlandyryş pul möçberinde tölenen bolsa, onda şertnamanyň hereketi bes edilýär, bu barada Ätiýaçlandyrýana habar berilýär. Ýok bolan emlägiň we heläk bolan mallaryň ýerine satyn alnan emläk we mallar üçin täze şertnama baglaşylýar.

7.5. Eger 1 ýyla baglaşylan ätiýaçlandyryş şertnamalary boýunça tölegleri tölemegiň bellenilen birinji möhletine çenli tölegleriň ýyllyk möçberiniň 50 göteriminden az möçberi gelip gowuşan bolsa, 1 ýyldan az möhlete baglaşylan şertnamalar boýunça bolsa tölegleriň möçberiniň 100 göteriminden az möçberi bir wagtyň özünde gelip gowuşan bolsa, onda şeýle şertnamalar baglaşylmadyk hasap edilýär.

7.6. Eger ikinji möhlede çenli möhletlere bölünen wznoslar (baýraklar) doly girizilmedik bolsa, onda ätiýaçlandyrylan emläkleriň ýok bolan ýa-da zyýan ýeten mahaly ätiýaçlandyryş öwezini doluş puly bellenen möçberinden şunuň ýaly göteriminde tölenýär, ýagny ähli geçirilen tölegleriň ätiýaçlandyryş wznoslaryň (baýraklaryň) ätiýaçlandyryş şertnamasy boýunça hasaplanyp çykarylan umumy pul möçberiniň näçe göterimini tutýan bolsa şoňa görä tölenýär.

7.7. Birinji ýa-da bir gezekki ätiýaçlandyryş wznosy (baýragy) wagtynda tölenýänçä Ätiýaçlandyryjy öz borçlaryndan azatdyr.

7.8. Eger ätiýaçlandyryş wznosy (baýragy) öz wagtynda geçirilmese, Ätiýaçlandyryjy şonuň geçirilmegi üçin iki hepdelik möhleti kesgitläp biler. Şunda gijä goýmagyň getirýän netijeleri hakynda görkezilmelidir.

Eger möhlet geçenden soň ätiýaçlandyryş halaty bolsa we şu wagta çenli Ätiýaçlandyrýan wznos (baýrak) geçirmegini gijikdirse, Ätiýaçlandyryjy öz borçlaryndan boşadylýar.

 

8. Ätiýaçlandyryş halaty ýüze çykan mahaly taraplaryň

jogapkärçiligi

 

8.1. Ätiýaçlandyrýan ätiýaçlandyryş halatynyň bolandygy hakynda şobada Ätiýaçlandyryja habar bermäge borçludyr.

8.2. Ätiýaçlandyryş halaty hakynda habary we ýitgini kesgitlemek üçin gerekli ähli resminamalary alandan soňra Ätiýaçlandyryjy 5 günüň dowamynda bellenilen görnüşlerdäki № 8-OH, № 10-OH ykrarnamany düzmäge borçludyr.

8.3. Ätiýaçlandyryjy Ätiýaçlandyrýandan ätiýaçlandyryş halatynyň ýüze çykandygy hakyndaky arzany alan mahaly ony bellenen görnüşlerdäki № 9-OH, № 13-OH (№ № 6-7 goşundylar ) žurnallarda bellige alýar we bellenilen görnuşler boýunça (mallar, emläk boýunça) ätiýaçlandyryş halaty hakynda ykrarnama düzýär.

8.4. Bellenen görnüşlerdäki № 8-OH, № 10-OH ykrarnamalar Ätiýaçlandyryjy tarapyndan Ätiýaçlandyrýanyň we daýhan birleşiginiň wekilleriniň, zerurlyk ýüze çykan mahaly bolsa, degişli hünärmenleriň (mal lukmanlarynyň, buhgalterleriň, inženerleriň we başgalaryň) hem hökman gatnaşmagynda düzülýär.

8.5. Ykrarnama onuň düzülmegine gatnaşan adamlaryň hemmesi tarapyndan gol çekilýär we ätiýaçlandyryş guramasynyň möhüri bilen berkidilýär. Ykrarnama gol çeken adamlar onuň dogry düzülendigi üçin jogapkärçilik çekýärler.

 

9. Mallaryň heläk bolmagy ýa-da mejbury soýulmagy (ýa-da kesilmegi) hakynda ykrarnamalary düzmek

 

9.1. Ýokanç keseller, ýangynlar we tebigy betbagtçylyklar netijesinde mallaryň heläk bolmagy (mejbury soýulmagy ýa-da kesilmegi) hakyndaky ykrarnamalar № 8-OH görnüşdäki blanklarda (№ 8 goşundy) ýitgini kesgitlemek üçin zerur bolan ähli resminamalar alnandan soň 5 günüň dowamynda düzülýär. Ätiýaçlandyrýanda şol bir sebäp bilen bir görnüşdäki we bir ýaş toparyndaky birnäçe mallar birwagtyň özünde heläk bolan halatynda helak bolan mallaryň sanyny görkezmek bilen, olar ykrarnamada bir setirde ýazylýar.

9.2. Mallaryň heläk bolmagynyň ýa-da mejbury soýulmagynyň ýagdaýlaryna we sebäplerine baglylykda № 8-OH görnüşdäki ykrarnama şu resminamalaryň esasynda düzülýär:

- oba hojalyk emläginiň (mallaryň) ätiýaçlandyryşy boýunça ätiýaçlandyryş öwezini doluş puluny tölemek hakyndaky arzanyň;

- mallaryň maslygyny kesip barlamagyň teswirnamasynyň ýa bolmasa döwlet ýangyn gözegçiligi edarasynyň, gidrometeorologiýa gulluklarynyň, weterinariýa gullugynyň ýa-da wetlaboratoriýanyň kesellemegiň, ölmeginiň ýa-da mejbury soýmagyň sebäpleri hakyndaky netijenamasynyň;

- mallaryň ýokanç keselleri we başgalar hakyndaky hasabatyň;

- mallaryň bahasy hakyndaky delilhatlaryň, olaryň ygtybarlylygy bolsa gönüden-göni hojalykda № 8-OH gornuşdäki ykrarnama düzülen mahaly barlanylýar;

- mallar we guşlar hasapdan çykarylandygy hakyndaky ykrarnamanyň.

9.3. Mallar tebigy betbagtçylyklardan ýa-da ýangyndan köpçülikleýin heläk bolan mahaly ykrarnamany düzüjiler heläk bolan mallaryň sanyny kesgitlemek maksady bilen ýerlere gidýärler.

Haçanda şol esasda mallaryň heläk bolmagy (mejbury soýulmagy) hakynda ykrarnama düzülýän resminamalardan mallaryň heläk bolmagynyň aýry - aýry adamyň günäsi bilen bolup geçendigi ýüze çykýan bolsa, şonda ykrarnamada şol adamyň familiýasy atlandyrylmalydyr we onuň günäsiniň näme sebäpli ýüze çykandygy, şonuň günäsi bilen heläk bolan mallaryň görnüşleri, sany we bahasy görkezilmelidir.

Eger ykrarnama düzülýän wagta çenli mallaryň heläk bolmagynda anyk günäkär heniz bellenilmedik, ýöne degişli edaralar tarapyndan derňew geçirilýän bolsa, bu barada ykrarnamada ýazgy ýazylýar.

9.4. Mallaryň kesellemeginiň, ölmeginiň we mejbury soýulmagynyň (ýok bolmagynyň) sebäpleri we ýagdaýlary hakyndaky netijenama ölen, mejbury öldürilen ýa-da ýok bolan mallary hut özüniň gözden geçirmeginiň ýa-da  ambulatoriýa (oturymly) bejerişiň we weterinariýa laboratoriýasynyň barlaglarynyň maglumatlarynyň esasynda weterinariýa lukmanlary (feldşerleri) tarapyndan düzülýär hem-de weterinariýa edarasynyň möhüri bilen berkidilýär.

Hojalyklaryň ýokanç kesellerden sagdynlaşyp saplanmagy bilen baglanyşyklylykda mejbury soýmak üçin diri agramdaky et kombinatyna tabşyrylýan näsag mallar üçin hem netijenama berilýär. Brusellýoz keselli bilen kesellän mallar tabşyrylan halatynda netijenamada weterinariýa laboratoriýalarynyň geçiren seljermeleriniň belgisi we senesi, inçekesel mallar tabşyrylan mahaly bolsa inçekesel babatda öwrenmegiň we oňyn reaksiýanyň alynan senesi görkezilýär.

9.5. Malyň maslygyny kesip barlamagyň weterinariýa gullugynyň hünärmenleri tarapyndan malyň kesellemegine we heläk bolmagyna getiren sebäpler görkezilen teswirnamasy bar bolsa, şeýle  hem malyň ýok bolanlygy barada degişli toparyň ykrarnamasy bar bolsa, weterinariýa hünärmenden başga netijenama talap edilmeýär.

9.6. Eger mallaryň ýangyndan, çabgadan, silden, harasatdan heläk bolandygy ynamdar ýagdaýda anyklansa, onda weterinariýa gullugynyň hünärmeniniň netijenamasy talap edilmeýär.

9.7. Ätiýaçlandyrýanlaryň mallaryň heläk bolmagy hakyndaky arzalary we № 8-OH gornuşdäki düzülen ykrarnama № 9-OH gornuşdäki žurnalda (№ 6 goşundy) bellige alynmaga degişlidir.

 

10. Binanlaryň we beýleki emlägiň ýok bolmagy (oňa zyýan ýetmegi)

 hakynda ykrarnamalary düzmek

 

10.1. Ätiýaçlandyryş halaty ýüze çykan mahaly Ätiýalçlandyryjy «Oba hojalyk emläkleriniň ýok bolmagy (oňa zyýan ýetmegi) barada» № 10-OH görnüşdäki ykrarnamany (№ 9 goşundy ) düzýär. Ykrarnama Ätiýaçlandyryjy tarapyndan Ätiýaçlandyrýanyň emläginiň ýok bolmagy ýa-da oňa zyýan ýetmegi hakyndaky habar alnandan soň 5 gün möhletde düzülýär.

Eger-de ätiýaçlandyryş halatynyň netijesinden oba hojalyk emläginiň bir wagtyň özünde umumy emlägiň 30% -inden ýokary möçberi ýok bolan (oňa zyýan ýeten) halatynda Ätiýaçlandyryjynyň şulara hukugy bardyr:

- ykrarnamany düzmegiň möhletini bir aýa çenli, aýratyn halatlarda bolsa has uzak möhletlere uzaltmaga;

- ykrarnamalary düzmek hem-de ýitgini hasaplamak üçin Ätiýaçlandyryjynyň tejribeli hünärmenlerini çekmäge.

10.2. Eger Ätiýaçlandyrýanyň arzasy barlanylan mahaly emlägiň ýok bolmagynyň (oňa zyýan ýetmeginiň) ätiýaçlandyryş halaty netijesinde bolup geçmändigi anyklansa № 10-OH görnüşdäki ykrarnama düzülmeýär. Onuň ýerine 8.5.-nji bölümde sanalyp geçilen adamlaryň gollary bilen erkin görnüşdäki ykrarnama düzülýär, şonda diňe № 10-OH görnüşdäki ykrarnamanyň düzülmändiginiň sebäpleri görkezilýär.

10.3. Oba hojalyk emläginiň ýok bolmagynyň ýa-da oňa zyýan ýetmeginiň halatlary we sebäpleri ýerinde gözden geçirmek arkaly, şeýle hem gidrometerologiýa merkeziniň guramalarynyň we edaralarynyň, içeri işler edaralarynyň we beýleki ygtyýarly edaralaryň degişli resminamalary esasynda ykrarnama düzlen mahaly bellenilýär.

Oba hojalyk emlägi abatlanandan soň ilki başdaky niýetlenilen maksady boýunça ulanylmagy üçin ýaramly ýagdaýa getirilse, şeýle halatda olar zyýan ýeten hasap edilýär. Beýleki ýagdaýlarda olar ýok bolan hasaplanylýar.

Ykrarnamanyň I - bölüminde ýazmak üçin oba hojalyk emlägiň bahasy Ätiýaçlandyrýanyň resminamalaryndan (öwsele kartoçkalaryndan, esasy serişdeleri kabul etmegiň-tabşyrmagyň ykrarnamalaryndan, gaýtadan nyrh kesiş wedomostlaryndan, satyn alynmagy hakyndaky resminamalardan we başgalardan) alynýar.

10.4. Aýry-aýry gurnama parçalara zyýan ýetmeginiň derejesi we möçberleri zyýan ýeten desgany gözden geçirmek we ölçäp görmek arkaly ýerinde we hünärmenleriň (inženerleriň, gurluşykçylaryň, tehnikleriň) gatnaşmagynda düzülen kemçilik boýunça ykrarnamanyň esasynda bellenilýär.

10.5. Ykrarnamanyň II bölümi düzülen mahaly gurluşykda, abatlaýyş üçin gaýtadan işläp geçmekde we başga ýagdaýlarda mundan beýläk-de ulanmaga ýaramly bolan zyýan ýetmedik we zyýan ýeten galyndylar, şeýle hem ýangyç, aşak düşemek üçin ýaramly serişdeler, ikilenç ulanylýan çig mal hasaba alynýar.

Ätiýaçlandyryş halaty bilen baglanyşykly binany ýa-da desgany öňki ýerinde dikeltmek mümkin bolmadyk halatlarynda olaryň galyndylarynyň bahasy desgalar sökülen mahaly, şol sanda olaryň esasy sökülen mahaly hem alnyp bilinjek serişdeleriň mukdary boýunça hasaba alynýar.

Zyýan ýeten desgalaryň palçykdan, samandan we toprakdan ybarat bolan bölekleri galyndylaryň hataryna goşulmaýar.

10.6. Önümleriň, çig malyň we serişdeleriň (şol sanda ammarda bolan çalt könelýän zatlaryň) ýok bolmagy ýa-da olara zyýan ýetmegi baradaky maglumatlar her bir maddy taýdan jogapkär adam boýunça ykrarnamanyň III bölümine ýazylýar.

Özünde öndürilen önümler, şol sanda ilkinji gezek işlenilip geçilende alnan önümler şol ýylyň 1-nji ýanwaryna çenli önümleriň öwsele bahasy kesgitlenilen, geçen ýylda emele gelen özüne düşýän bahasy boýunça hasaba alynýar.

 

11. Oba hojalyk emläkleriniň ýitgisiniň we ätiýaçlandyryş öwezini

doluş töleginiň möçberini kesgitlemek

 

11.1. Ätiýaçlandyrylan oba hojalyk emläk ýok bolan ýa-da oňa zyýan ýeten halatynda ýitginiň we ätiýaçlandyryş öwezini doluş pul möçberini hasaplamak Ätiýaçlandyryjy tarapyndan olara resminamalary goşmak bilen, oba hojalyk emläginiň ýok bolmagy ýa-da oňa zyýan ýetmegi hakyndaky ykrarnamanyň esasynda geçirilýär.

Emläk seçip almak arkaly ätiýaçlandyrylan mahaly ýetirilen zyýanyň we ätiýaçlandyryş öwezini doluş pul möçberi diňe teswirde görkezilen desgalar boýunça kesgitlenilýär.

11.2. Oba hojalyk emläginiň ätiýaçlandyryşy boýunça ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegi ýitginiň möçberi näçe göterimde emläk ätiýaçlandyrylan bolsa, şol göterimde hasaplanylýar.

11.3. Wznoslary (baýraklary) tölemegiň ikinji möhletiniň geçmegi boýunça ätiýaçlandyrylan oba hojalyk emlägi ýok bolan ýa-da oňa zyýan ýeten mahaly ätiýaçlandyryş öwezini doluş puly tölegleriň bellenilen möçberinden girizilen wznoslaryň (baýraklaryň) ätiýaçlandyryş şertnamasy boýunça tutuşlygyna hasaplanylan möçberiniň näçe göterimine barabar bolsa, şonça göterimde tölenilýär.

 

Mysal: Ätiýaçlandyrýan binalaryň, desgalaryň we beýleki emlägiň ätiýaçlandyryş şertnamasyny olaryň doly bahasyna, ýagny 8000 manada baglaşdy. Tebigy betbagtçylyk netijesinde balans ýa-da  hakyky bazar bahasy (resminama bilen esaslandyrylan) könelmegini aýyrmak bilen 508 manada barabar bolan önümçilik jaýlary weýran bolýar. Onuň № 10 OH görnüşindäki ykrarnama düzülen mahaly emlägiň hakyky bahasy arza berlen günde 10 000 manada barabar bolup çykýar. Weýran bolan binalar üçin ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegi ýitginiň 80% (8000 х 100): 10000 manada barabar möçberde tölenilmelidir. Ýitginiň möçberi 418 manat möçberindäki hasaplama boýunça hasaplanyldy, şunda ätiýaçlandyryş öwezini doluş puly 334 manat 40 teňňä (418 х 80):100 barabardyr.

11.4. Eger ykrarnama düzülen mahaly ätiýaçlandyryş hakyndaky arzada oba hojalyk emläginiň bahasy hakykatdaky möçberinden az görkezilen bolsa, şol boýunça emläk ätiýaçlandyrylan göterim degişlilikde azaldylýar.

 

 

 

 

 

12. Mallar heläk bolan ýa-da mejbury soýulan ýagdaýynda

 ýitgini kesgitlemegiň tertibi

 

12.1. Mallar (gara mallar, doňuzlar, atlar, düýeler, goýunlar we geçiler), öý guşlary, bal ary maşgalasy heläk bolan ýa-da mejbury soýulan mahaly ätiýaçlandyryş öwezini doluş puly ätiýaçlandyryş pul möçberine barabar möçberde, ýöne Ätiýaçlandyryjynyň jogapkärçilik çäginden ýokary bolmadyk möçberde olaryň heläk bolan (mejbury soýlan) gününde mallaryň balans ýa-da hakyky bazar (resminama bilen esaslandyrylan) bahasyndan ugur almak bilen kesgitlenip tölenýär.

Mysal: Gara mal bahasynyň 80 göterimi möçberinde ätiýaçlandyryşa kabul edildi. Ätiýaçlandyryş şertnamasy boýunça hasaplanylan ätiýaçlandyryş wznoslarynyň (baýraklarynyň) umumy möçberi 49 manat. Hakykatda bellenilen möhletde hojalyk tarapyndan 31 manat 84 teňňe ýa-da hasaplanylan möçberiň 65 göterimi girizilipdir (31 man. 84 teň. x 100):49.

Şu ýagdaýda malyň haram ölmegi ýa-da mejbury soýulan mahaly ätiýaçlandyryş öwezini doluş puly ýitginiň möçberiniň 52 göterimi (65х80):100 möçberde tölemäge degişlidir.

Gara mallar, goýunlar, geçiler, doňuzlar, atlar, düýeler, şeýle hem öý guşlary ätiýaçlandyryş şertlerinde göz öňünde tutulan şertler sebäpli mejbury soýlan halatynda ýitginiň möçberi olaryň arzada görkezilen doly bahasy bilen azyk hökmünde ulanmaga ýaramly eti satmakdan Atiýaçlandyrýanyň alan pul möçberiniň arasyndaky tapawudyň möçberinde kesgitlenilýär. Ätiýaçlandyryş öwezini doluşy mallaryň bahasyndan haýsy göterimde ätiýaçlandyrylan bolsa ýitgiden şol göterimde tölenilýär.

Etiň bahasy özüne et satylan guramanyň beren resminamasy esasynda ýa-da ýerlenilen etiň bazar bahasy hasaba alnyp bellenilýär.

Eger maly mejbury soýmak bilen ýüze çykan sebäp boýunça et dolulygyna azyk önümi hökmünde ulanmaga ýaramly däl diýlip ykrar edilen bolsa, ätiýaçlandyryş öwezini doluş puly haram ölen mal hökmünde tölenýär. Etiň azyk önümi hökmünde dolulygyna ýa-da kem-käsleýin ýaramsyzlygy weterinariýa gullugynyň tarapyndan kesgitlenilýär.

Mysal: Hojalykda 1-nji awgustda umumy balans ýa-da hakyky bazar bahasy 4800 manat bolan 20 sany göle bar (1 göläniň bahasy  240 manat). Doly ätiýaçlandyryş pul möçberinden ugur alyp 1 ýyl möhlete Ätiýaçlandyrýan bilen baglaşylan meýletin ätiýaçlandyryş şertnamasyna laýyklykda  ätiýaçlandyryş wznoslary (baýraklary) ätiýaçlandyryş guramasynyň hasabyna bir ýylda hasaplanylan ätiýaçlandyryş wznoslarynyň (baýraklarynyň) ähli möçberine barabar möçberde 2-nji awgustda gelip gowuşdy.

16-njy awgustda bolan ýangyn netijesinde 6 göle öldi. Ätiýaçlandyryş öwezini doluş puly 1152 manat möçberinde (240 х 80:100 =192 х 6 göle) tölenilmäge degişlidir.

 

13. Oba hojalyk emläginiň ätiýaçlandyryşy boýunça ýitgini

kesgitlemegiň we öwezini doluş puluny tölemegiň tertibi

 

13.1. Ýitginiň möçberiniň hasaplamasy «Oba hojalyk emläginiň  ýok bolmagy bilen baglanyşykly ýitginiň hasaplamasy» atly № 11-OH görnüşdäki blankada amala aşyrylýar (№ 10 goşundy).

Oba hojalyk emlägi ýok edilen (oňa zyýan ýeten) mahaly ýitginiň möçberini kesgitlemek № 10-OH görnüşdäki ykrarnamanyň I, II, III bölümleriniň, şeýle hem zyýan ýeten desga boýunça düzülen ýetmezçilik ykrarnamasynyň maglumatlary esasynda geçirilýär.

13.2. Oba hojalyk emlägi ýok bolan mahaly ýitginiň möçberi ätiýaçlandyryş şertnamasy baglaşylan güni hasaplanylan köneliş möçberini balans ýa-da hakyky bazar bahasyndan (resminama bilen esaslandyrylan) aýyrmak, emlägi halas etmek we heläkçilikden soň ony tertibe getirmek boýunça harajatlary goşmak hem-de galyndylaryň bahasyny aýyrmak arkaly kesgitlenilýär.

Mysal: Ýangyn netijesinde at ýatagy ýok boldy. Onuň könelmegini hasaba almak bilen, balans ýa-da hakyky bazar bahasy (resminama bilen esaslandyrylan) 574 manat. Fundamentiniň bahasy könelmegini hasaba almak bilen 103 manat 32 teňňe, odun üçin ýaramly açgaçlarynyň we tagtalarynyň bahasy 5 manat 52 teňňe. Jemi alnanda galyndylaryň bahasy 108 manat 84 teňňe (103 m. 32 teň.+ 5 man. 52 teň.). Galyndylary tertibe getirmek we hapa-hupany alyp gitmek üçin harajatlar 2 manat 96 teňňe. Ýetirilen zyýanyň möçberi 468 manat 12 teňňä barabardyr (574 -108 man. 84 teň.+ 2 man. 96 teň.).

Aýry-aýry desga boýunça onuň könelmegi ilki başdaky bahasynyň 100 we ondan köp göterimine barabar bolan halatlarynda, şeýle emläk boýunça ýitgi hasaplanylmaýar.

13.3. Oba hojalyk emlägine zyýan ýetirilen mahaly ýitginiň möçberi ony dikeltmegiň (abatlamagyň) bahasyndan ugur alnyp kesgitlenilýär, şoňa bolsa ätiýaçlandyryş halatyndan soň emlägi halas etmek we ony tertibe getirmek boýunça harajatlar goşulýar we galyndylaryň bahasy ondan aýrylýar.

13.4. Zyýan ýeten binalary we desgalary dikeltmek (abatlamak) üçin harajatlar şular ýaly kesgitlenilýär:

- dikeltmek (abatlamak) üçin bellenilen tertipde düzülen hasaplama esasynda;

- zyýan ýeten desganyň aýry-aýry böleklerine (gurnama parçalaryna) bir bitewi nyrh kesmegi ulanmak arkaly;

- zyýan ýeten desganyň aýry-aýry böleklerine (gurnama parçalaryna) bahasynyň onuň umumy bahasyna göterimlerdäki gatnaşygyny ulanmak arkaly;

- abatlamagyň dikeltmegiň ygtyýarly guramalar tarapyndan düzülen hasaplamasy esasynda.

Ýetirilen ýitginiň möçberini hasaplamagyň ýokarda görkezilen usullarynyň birini seçip almak ýetirilen zyýanyň häsiýetini we möçberini, zyýan ýeten desganyň gurnamasynyň çylşyrymlylygyny we bar bolan degişli tehniki we nyrh kesiş resminamalary hasaba almak bilen geçirilýär.

13.5. Zyýan ýeten güýç beriji işi, beýleki maşynlary, geçiriji enjamlary, ulag serişdelerini, enjamlary, öwseleleri, aw awlanylýan gämileri we aw gurallaryny dikeltmegiň (abatlamagyň) bahasy şeýle emlägi abatlaýan kärhanalaryň hasaplamalarynyň esasynda ýa-da dikeltmek (abatlamak) üçin görkezilen kärhanalaryň ölçegleri we nyrhlary boýunça düzülen hasaplamalarynyň esasynda kesgitlenilýär.

13.6. Zyýan ýeten desgalary, şeýle hem aw gurallaryny dikeltmegiň (abatlamagyň) bahasy kesgitlenilen mahaly şulary göz öňünde tutmak zerurdyr:

- ol ýa-da beýleki desganyň zyýan ýeten böleklerini (gurnama parçalaryny) dikeltmek (abatlamak) üçin diňe zerur bolan işler hasaplama kabul edilmelidir. Ätiýaçlandyrýan tarapyndan zyýan ýeten desganyň durkuny täzelemek geçirilýän işler (mysal üçin, ölçegleriniň üýtgedilmegi, gaýtadan gurmak we başgalar) işleriň sanawyna goşulmaýar;

- aýry-aýry bölekleri (gurnama parçalaryny) dikeltmek (abatlamak) boýunça işleriň möçberi kesgitlenilen mahaly zyýan ýetmek bilen baglanyşykly zerur diýlip ykrar edilen abatlaýyş işlerini, mysal üçin, diňe bir zyýan ýeten ýerlerinde däl, eýsem, jaýyň ähli diwarlaryny reňklemegi we başga işleri hasaplama goşmaga rugsat berilýär;

- eger zyýan ýeten desganyň aýry-aýry böleklerini (gurnama parçalaryny) saklap galmak üçin olary berkitmek  boýunça işleri geçirmek zerur bolsa, şonda bu iş dikeldiş işleriniň bahasyna goşulýar;

- haçanda desganyň zyýan ýeten böleklerini zyýan ýetmezinden öňki ýagdaýyna getirmek üçin diňe işçi güýjüni ulanmak, mysal üçin, gurnama parçalaryny başga ýere geçirmek we olary oturtmak, maşynlaryň detallaryny gönülemek we başga işler talap edilýän halatlarda diňe işçileriň zähmetine hak tölemek üçin harajatlar şolary dikeltmegiň bahasy goşulýar;

- binalaryň, maşynlaryň ýa-da beýleki emlägiň aýry-aýry böleklerine (gurnama parçalaryna) zyýan ýeten mahaly, haçanda desga garaz öz niýetlenilen maksady boýunça peýdalanmaga ýaramly bolup galanda, diňe zyýan ýeten bölekleri (gurnama parçalary) abatlamagyň bahasy hasaba alynýar;

- agaçdan edilen diwarlaryň burçlaryna ep-esli möçberde zyýan ýeten halatynda zyýan ýeten burça birigýän garyşyk diwarlaryň hem-de şolar bilen baglanyşykly gurnama parçalarynyň zyýan ýeten agaçlaryny çalyşmak (üstüni örtmek) üçin zerur bolan işleri we serişdeleri hasaplama kabul etmeli;

- ýangynyň ýa-da tebigy betbagtçylygyň tötänleýin ýüze çykmagynyň bes edilmegi boýunça degişli çäreler bilen baglanyşykly sökülen binalar dikeldilen mahaly binalary sökmek, serişdeleri we binalaryň böleklerini başga ýere geçirmek üçin çykdajylar hem olary dikeltmegiň bahasyna goşulýar;

- bellenilen ölçegler boýunça hasaplamalary düzmegiň bahasy, şeýle hem eger seljerme Ätiýaçlandyryjynyň islegi boýunça geçirilen bolsa, seljerme üçin çykdajylar desgany dikeltmegiň bahasyna goşulýar.

13.7. Ammarda bolan önümler, çig mal we serişdeler (şol sanda gymmaty pes we çalt könelýän zatlar) ýok bolan ýa-da olara zyýan ýeten mahaly ýitgini kesgitlemek № 10-OH görnüşdäki ykrarnamanyň III bölüminiň maglumatlary esasynda geçirilýär. Şunda ýitginiň möçberi şu tertipde hasaplyanylýar: ätiýaçlandyryş halaty ýüze çykan pursatynda bar bolan emlägiň bahasyndan nyrhynyň gaçmagyny hasaba almak bilen, zyýan ýetmedik emlägiň bahasy, şeýle hem galyndylary tertibe getirmek üçin çykdajylary hasaba almak bilen, olaryň bahasy hasaplanylyp aýrylýar. Soňra şu möçberde ätiýaçlandyryş halaty ýüze çykanyndan soň emlägi halas etmek we ony tertibe getirmek boýunça harajatlar goşulýar. Alnan netije ýitginiň möçberini düzýär.

 

Mysal: Ätiýaçlandyryş halaty ýüze çykan pursatynda ammarda bolan önümleriň, çig malyň we serişdeleriň umumy bahasy 7400 manada barabardyr, zyýan ýetmedik emlägiň bahasy 2840 manat, bahasynyň gaçmagyny hasaba almak bilen, zyýan ýeten emlägiň bahasy 2220 manat we olary tertibe getirmek boýunça çykdajylary hasaba almak bilen, galyndylaryň bahasy 42 manat 80 teňňe. Emlägi halas etmek boýunça harajatlar 21 manat. Ýitgi– 2318 manat 20 teňňä barabardyr (7400 -2840 -2220 -42 man. 80 teň. +21).

13.8. Ätiýaçlandyryş öwezini doluş pul möçberini hasaplamak «Ätiýaçlandyryş öwezini doluş puluny tölemek üçin delilhaty - hasaplama» atly № 12 - OH görnüşdäki blankda geçirilýär (№ 11 goşundy).

13.9. Ätiýaçlandyryş halaty netijesinde ätiýaçlandyrylan oba hojalyk emläginiň ýok bolmagy (oňa zyýan ýetmegi) hakynda ykrarnama bellenen görnüş boýunça ätiýaçlandyryş halaty bolup geçen etrabyň (şäheriň) çägindäki Ätiýaçlandyryjy tarapyndan düzülýär. Eger oba hojalyk emlägi we mallar beýleki etrapda (şäherde) ätiýaçlandyrylan bolsa, onda ykrarnama we ähli resminamalar bilen ätiýaçlandyryş şertnamasy baglaşylan Ätiýaçlandyryja iberilýär.

 

14. Ätiýaçlandyryş öwezini doluş puluny tölemek

 

14.1. Ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegi ätiýaçlandyryş şertnamasyny baglaşan Ätiýaçlandyryjy tarapyndan onuň üçin bellenilen çäklerde tölenilýär, eger ätiýaçlandyryş öwezini doluş pul möçberi şol bellenilen çäklerden geçýän bolsa, onda öwezini doluş tölegi degişli ýokarda durýan guramasy tarapyndan ätiýaçlandyryş öwezini doluş pul möçberi tassyklanylandan soň tölenilýär. Ätiýaçlandyryş öwezini doluş puly nagt pulda ýa-da Ätiýaçlandyraýanyň hasabyna geçirmek arkaly tölenilýär.

Baglaşylan şertnamalaryň sany we şolar boýunça tölenen ätiýaçlandyryş öwezini doluş pul möçberi № 9-OH, № 13-OH görnüşdäki žurnallarda bellige alynýar.

14.2. Ätiýaçlandyryjynyň baş buhgalteri ätiýaçlandyryş öwezini doluş puly tölenilýänçä ýitginiň we ätiýaçlandyryş öwezini doluş pulunyň möçberini kesgitlemek boýunça resminamalaryň dogry resmileşdirilendigini barlamaga borçludyr. Baş buhgaltere şolarda degişli gollar we möhürler bolmadyk namalary we hasaplamalary tölege kabul etmek gadagan edilýär.

14.3. Eger Äiiýaçlandyrýan ýitginiň öwezini dolmak hakynda üçünji tarapa talap bildirip bilýän bolsa, onda şu talap eger ol Ätiýaçlandyrýna ýetirilen zyýanyň öwezini dolýan bolsa, Ätiýaçlandyryja geçýär. Eger Ätiýaçlandyrýan üçünji tarap barasyndaky öz talabyndan ýa-da onuň talabyny üpjün etmek baradaky hukukdan boýun gaçyrsa, onda Ätiýaçlandyryjy öz çykdajylarynyň öweziniň dolunmagy üçin hukugy amala aşyrmak netijesinde ýa-da bildirilen talap bilen baglanyşyklylykda onuň alyp biljek möçberinde ýitginiň öwezini dolmak borçlaryndan boşadylýar.

Eger ýitginiň öwezini dolmak üçin Ätiýaçlandyrýanyň talap etmek hukugy onuň bilen bile ýaşaýan maşgala agzasyna degişli bolsa, şol hukugyň başga birine geçmegi aradan aýrylýar, maşgala agzasynyň bilgeşleýin ýetiren zyýany muňa girmeýär.

14.4. Eger ätiýaçlandyryş pul möçberi emlägiň ätiýaçlandyryş bahasyndan pes bolsa, eger ätiýaçlandyryş şertnamasynyň şertleri bilen  başgaça göz öňünde tutulmadyk bolsa, ätiýaçlandyryş öwezini doluş pul möçberi ätiýaçlandyryş pul möçberiniň emlägiň ätiýaçlandyryş bahasyna deňeçer gatnaşygynda kemeldilýär.

14.5. Ätiýaçlandyryjynyň şu halatlarda ätiýaçlandyryş öwezini doluş puluny dolulygyna ýa-da kem-käsleýin tölemekden boýun gaçyrmaga hukugy bardyr:

- eger Ätiýaçlandyrýan bellenilen möhletde emlägiň ýok bolandygy ýa-da oňa zyýan ýetendigi barada habar bermese, şol sebäpli hem ýitginiň hakyky möçberini kesgitlemek mümkin bolmasa;

- eger Ätiýaçglandyrýan howpuň ýokarlanandygy hakynda habar bermese ýa-da emlägiň ýok bolmagyny ýa-da oňa zyýan ýetmegini bilgeşleýin ýüze çykaran bolsa ätiýaçlandyryş şertnamasyny bozmaga we ätiýaçlandyryş öwezini doluş puluny tölemekden boýun gaçyrmaga;

- eger Ätiýaçlandyrýan ätiýaçlandyryş arkaly göz öňünde tutulan ýagdaýy bilgeşleýin ýa-da gödek seresapsyzlygy netijesinde ýüze çykaran bolsa.

14.6. Eger Ätiýaçlandyrýan bejerip bolmajak kesellän maly soýmak barada mal lukmanynyň (feldşeriň) görkezmesini ýerine ýetirmese we ol mal ölse ätsiýaçlandyryş öwezini doluş tölegi tölenilmeýär.

Şeýle hem Ätiýaçlandyrýan tarapyndan ätiýaçlandyryş halaty bolan mahaly we ondan soňraky wagtda oba hojalyk emläkleriň gorap saklanmagy we onuň mundan beýläk zyýan ýetmeginiň öňüniň alynmagy üçin çäreleri görmezligi netijesinde ýetirilen goşmaça ýitgileriň öwezi dolunmaýar.

14.7. Ätiýaçlandyrýanyň Ýangyn howpsuzlygy müdirligi edaralarynyň ýa-da beýleki Döwlet gözegçiligini amala aşyrýan edaralaryň görkezme ýazgylaryny ýerine ýetirmändigi netijesinde, şeýle hem işleriň önümçilik tehnologiýasyny bozmaklary, zatlary saklamak kadalaryny ýerine ýetirmezlikleri netijesinde dörän ýangyn we beýleki ýaramaz wakalar sebäpli ätiýaçlandyrylan oba hojalyk emläkleriniň ýok bolan (oňa zyýanr ýeten) mahalynda, mallary ekologiýa taýdan ýaramaz zolaklarda saklanylmagy netijesinde olaryň heläk bolan (gyrylan) mahalynda ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegi 30 göterim azaldylýar. Görkezilen görkezmeleriň we talaplaryň ýerine ýetirilmezligi ýangyn howpsuzlygy edaralarynyň we beýleki ygtyýarly edaralaryň resminamalary esasynda kesgitlenilýär.

14.8. Eger ätiýaçlandyrylan oba hojalyk emläkleriniň ýok bolmagy ýa-da olara zyýan ýetmegi üçünji tarapyň jenaýatçylykly hereketiniň netijesinde bolan bolsa, şol sebäpli hem iş gozgalan bolsa, günäkär tarapa bildirilen regres talaby jenaýat işi diňlenilen wagtynda kazyýet tarapyndan serediler ýaly etmek üçin, ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegi Ätiýaçlandyrýana derňew geçirilýän döwürde ýa-da onuň tamamlanan wagtynda tölenilýär.

Ätiýaçlandyryş öwezini doluş puluny tölän Ätiýaçlandyryja tölenen pul möçberiniň çäklerinde Ätiýaçlandyrýanyň ýetirilen zyýan üçin jogapkär tarapa bolan talabynyň hukugy geçýär.

14.9. Haçan-da kazyýetiň hökümi (çözgüdi) boýunça ýetirilen zyýanyň öwezini dolmak ýetirilen zyýan üçin jogapkär adam tarapyndan geçirilýän bolsa, Ätiýaçlandyrýan atiýaçlandyryş öwezini doluş puluny almaga bolan hukugyny ýitirýär.

14.10. Eger Ätiýaçlandyrýan üçünji şahs babatda öz talabyndan ýa-da onuň talabyny üpjün etmäge bolan hukugyndan ýüz öwürse, onda Ätiýaçlandyryjy öz çykdajylarynyň öwezini dolmaga bolan hukugy amala aşyrmagyň netijesinde ýa-da talap bildirmek bilen baglanyşykly onuň aljak möçberindäki ýitginiň öwezini dolmak borçlaryndan boşadylýar.

14.11. Ätiýaçlandyryş öwezini doluş puly Ätiýaçlandyryjy tarapyndan ätiýaçlandyrylan oba hojalyk emläginiň ýok bolmagy (oňa zyýan ýetmegi) hakynda ykrarnama düzülen we ygtyýarly edaralardan zerur resminamalar alnan günden başlap 15 gün möhletde tölenilýär. 

 

15. Ätiýçlandyryş şertnamasynyň ýatyrylmagy

 

15.1. Ätiýaçlandyryş şertnamasy şu halatlarda ýatyrylýar:

- ätiýaçlandyryş şertnamanyň hereket edýän möhleti geçse;

- Ätiýaçlandyrýanyň talaby (başlangyjy) boýunça, eger ätiýaçlandyryş şertnamasy baglaşylandan soň Ätiýaçlandyryjynyň öwezini doluş tölegini tölemäge ýagdaýynyň ýokdygy bilinse;

- Ätiýaçlandyryjynyň talaby (başlangyjy) boýunça, Ätiýaçlandyrýan ätiýaçlandyryş Kadalaryny bozan halatynda.

15.2. Eger hojalygyň işi onuň ýapylmagy bilen baglanyşykly bes edilen halatynda ätiýaçlandyryş şertnamasynyň hereketi ýapylmagyň tamamlanmagy üçin bellenilen günde bes edilýär, hojalyk gaýtadan guralan (goşulan, bölünen, bölünip aýyrlan) mahaly bolsa, gaýtadan gurlan günden başlap 15 günden  şertnama hukuk oruntutarynda gaýtadan resmileşdirilýär, ýöne ähli halatlarda şertnamanyň hereketiniň tamamlanýan möhletinden gijä galynman geçirilýär.

Şunda täzeden döredilen hojalyklaryň şol görnüşli ähli oba hojalyk emlägi görkezilen 15 günüň dowamynda ätiýaçlandyrylan hasaplanýar - şeýle paýda (göterimde) iki ýa-da bir topar hojalyk bir hojalyga goşulan mahaly - täze döredilen hojalygyň emläginiň ähli bahasyndan şol hojalyklaryň emlägini ätiýaçlandyryşyň hereket edýän şertnamalary (şertnamasy) boýunça ätiýaçlandyryş pul möçberiniň düzüşi ýaly täze döredilen hojalygyň emläginiň bahasyndan:

- hojalyk bölünen mahaly - şeýle paýda (göterimde) täze döredilen hojalygyň emläginiň bahasyndan hereket edýän ätiýaçlandyryş şertnamasy boýunça ätiýaçlandyrylan emlägiň bahasyndan.

 

16. Jedelleri çözmek

 

16.1. Şu Kadalaryň şertlerinde baglaşylan ätiýaçlandyryş şertnamasy boýunça Ätiýaçlandyryjy bilen Ätiýaçlandyrýanyň arasyndaky jedeller Türkmenistanyň ulanylýan kanunçylygyna laýyklykda çözülýär.

 

 

 

 

Turkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş guramasynyň Baş direktorynyň

2009 ýylyň iýul aýynyň „ 16 „ çykaran  №56 buýrugy bilen tassyklanan,

 Oba hojalyk emlägini meýletin ätiýaçlandyryş Kadalaryna

№1 goşundy

№1-OH görnüş

_____________________
 (ätiýaçlandyryş guramasynyň ady)

 

Oba hojalyk emläginiň meýletin ätiýaçlandyryşy barada

A R Z A

Ätiýaçlandyrýan __________________________________________________

şu Kadalarda göz öňünde tutulan şertlerde _____________________möhlete onuň bahasynyň _______ göteriminde _______________________________________________

(ýazmaca)

manat möçberde emlägi meýletin ätiýaçlandyryş şertnamasyny baglaşmagy haýyş edýär.

Şertnamanyň aýratyn şertleri ___________________________________________________________________________________________________________

(«seçip almak arkaly ätiýaçlandyryş», «ogurlanan halatyna ätiýaçlandyryş» haýsy halatlardan ätiýaçlandyrylýandygyny görkezmeli)

 

Ätiýaçlandyryş wznosynyň (baýragynyň) möçberiniň hasaplamasy we oba hojalyk emlägiň bahasy

N

Oba hojalyk emläginiň görnüşi

Oba hojalyk emläginiň bahasy

Oba hojalyk emläginiň ätiýaçlandy-rylan göterimi

Ätiýaçlan-dyryş pul möçberi

Ätiýaçlandyryş wznosynyň
(bayragynyň) göterimi

Hasaplanylan ätiýaçlandyryş wznoslary (baýraklary)                    (4 süt х 5 süt) 100

1

4

5

6

7

8

9

Hasaphana taýdan hasaba alnyş we hasabatlylygyň maglumatlary esasynda

 

 

 

 

 

 

Hasaphana taýdan hasaba alnyş we hasabatlylygyň maglumatlary bolmadyk ýagdaýynda

 

 

 

 

 

 

1. Binalar, desgalar, çekiji enjamlar

2. Oba hojalyk tehnikasy we gurallary, ulag serişdeleri

3. Önümler, çig mal, materiallar

Jemi  __________________________________________________________
                    ätiýaçlandyrmaga degişli emlägiň bahasy (ätiýaçlandyryş pul möçberi) (ýazmaca)

GOŞUNDYLAR:       a) emlägiň bahasynyň delilhaty-hasaplamasy;

b) emlägiň teswiri

Ätiýaçlandyrýan                                                                    Baş buhgalter

_________________________                                             ______________________

(goly)                                                                                                                   (goly)

Salgysy ______________________________________________________________________

M.Ý.

200_ý.________________”_____”

Oba hojalyk emlägini meýletin ätiýaçlandyryş Kadalary bilen tanyşdym                 _____________________

(Ätiýaçlandyrýanyň goly)

 

 

 

 

Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş guramasynyň Baş direktorynyň

2009 ýylyň iýul aýynyň „ 16 „ çykaran  №56 buyrugy bilen tassyklanan,

 Oba hojalyk emlägini meýletin ätiyaclandyryş Kadalaryna

№2 goşundy

№2-OH görnüş

_____________________________
      (ätiýaçlandyryş guramasynyň ady, onuň salgysy)

 

Oba hojalyk emläginiň (mallaryň, guşlaryň we bal ary maşgalalaryň) meýletin ätiýaçlandyryşy boýunça

A R Z A

Ätiýaçlandyrýan__________________________________________________

(familiýasy, ady, atasynyň ady)

Salgysy_____________________________________________________________________

__________________________________________________________ möçberine bahasynyň

(ýazmaça)

_______ göteriminde 200_nji ý. ________aýynyň «___» -dan 200_ý.____________ayynyň «___» aralygyna mallary meýletin ätiýaçlandyryş şertnamasyny baglaşmagy haýyş edýär.

 

%

Malyň görnüşi

Baş sany

Mallaryň ätiýaçlan-dyryşa kabul edilen %-i

Ätiýaçlan-dyryş pul möçberi (manat)

Ätiýaçlandy-ryş nyrhy (%)

Ätiýaçlan-dyryş wznosy (baýragy)

7 süt х 8 süt 100

 

Görnüşi

Jynsy

Ýaşy

 

 

 

 

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

 

 

 

 

 

 

 

 

 

JEMI:

 

 

 

 

 

Ätiýaçlandyryş wznoslaryny (baýraklaryny) tölemegiň möhleti:

1-nji 200_ ý.________aýynyň «___» 2-nji 200_ ý._________ aýynyň «___»

 

Oba hojalyk emlägini meýletin ätiýaçlandyryş Kadalary bilen tanyşdym

 

Ätiýaçlandyrýan ___________                  200_ ý.__________aýynyň «____».

(goly)

Bellik: Görnüşleri we ýaş toparlary boýunça mallaryň sany arza berlen günde hasaba alnyş we hasabatlylyk maglumatlary boýunça görkezilýär. Ot-iým satyn alýan (taýýarlaýan) we mallary ýerleýän hojalyklar (kärendeçiler) boýunça mallaryň ortaça bir ýyllyk baş sany we olaryň bahasy görkezilýär.

 

 

 

 

№3 goşundy

№ 3-OH görnüş

 

 

 

 

TÜRKMENISTANYŇ DÖWLET ÄTIÝAÇLANDYRYŞ GURAMASY

Oba hojalyk emläginiň meýletin ätiýaçlandyryşy boýunça

ATIYACLANDYRYŞ ŞAHADATNAMASY-POLISI №_____

Tapgyry__

ÄTIÝAÇLANDYRÝAN         ________________________________________

Salgysy                                   ________________________________________

Telefony/faksy                        ________________________________________

Bank maglumatlary               __________________________________________

ÄTIÝAÇLANDYRYJY          ________________________________________

Salgysy                                   ________________________________________

Telefony/faksy                        ________________________________________

Bank maglumatlary                 ________________________________________

PEÝDA ALYJY                     ________________________________________

Salgysy                                   ________________________________________

Telefony/faksy                        ________________________________________

Ätiýaçlandyryş desgasy         _________________________________________

Ätiýaçlandyryş töwekgelçilikleri _______________________________________

Ätiýaçlandyryş pul möçberi   _________________________________________

Franşiza                                  ________________________________________

Ätiýaçlandyryş wznosy (baýragy) ______________________________________

Ätiýaçlandyryş möhleti          _________________________________________

Ätiýaçlandyryş ýeri               ________________________________________

BEÝLEKI ŞERTLER              ________________________________________________________________________________________________________

Ätiýaçlandyryş wznosynyň

(baýragyň) möçberi               ________________________________________

Ätiýaçlandyryş wznosyny        ________________________________________

(baýragyny) tölemegiň tertibi __________________________________________

 

M.Ý.               ÄTIÝAÇLANDYRYJY                                           _______________

Oba hojalyk emlägini meýletin ätiýaçlandyryş Kadalary bilen tanyşdym

ÄTIÝAÇLANDYRÝAN                                                     ________________________

                                                           (goly)

Ätiýaçlandyryş şahadatnamasy polisi berildi 200_ ý._________ aýynyň «___»

 

Ätiýaçlandyryş pul möçberi (Ätiýaçlandyryş öwezini doluş puly) hemme zerur bolan resminamalar alnandan  soň 15 günüň dowamynda tölenilýär.

Bellik: Şu şertnama boýunça ýitgi ýüze çykan ýagdaýynda Ätiýaçlandyrýan bu barada Ätiýaçlandyryja haýal etmän, ýöne 3 günden gijä galman habar bermäge borçludyr.

 

 

 

 

№4 goşundy

№ 4-OH görnüş

 

 

 

TÜRKMENISTANYŇ DÖWLET ÄTIÝAÇLANDYRYŞ  GURAMASY

Oba hojalyk emläginiň (mallaryň, guşlaryň we bal ary maşgalalaryň) meýletin ätiýaçlandyryşy boýunça

ÄTIÝAÇLANDYRYŞ ŞAHADATNAMASY-POLISI №_____ Tapgyry__

 

Ätiýaçlandyrýan _________________________________________________
                                                                     (F.,A., Aa.,kärhananyň ady)

Salgysy/Telefony____________________________________________________

Bank maglumatlary______________________________________________________________

Ätiýaçlandyryjy__________________________________________________

Salgysy/Telefony ___________________________________________________

Bank maglumatlary______________________________________________________________

Peýda alyjy ________________________________________________________

Salgysy/ Telefony ___________________________________________________

Atiýaçlandyryş möhleti: 200_ý.________«___»-dan 200_ý.________ «___» çenli.

Ätiýaçlandyryşyň hereket edýän ýeri ____________________________________

№

Malyň görnüşi

Baş sany

Reňki we alamat-lary

Töwek-gelçiligiň gornuşi

Ätiýaçlandyryş pul möçberi (manat)

Ätiýaçlan-dyryş nyrhy %

Ätiyaçlandyryş wznosy (baýragy)

 

Gornuşi

Jynsy

Ýaşy

 

 

 

Bir mal ucin

Mallaryň hemmesi  ucin

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

JEMI:

 

 

 

 

 

 

 

Ätiýaçlandyryş wznoslaryny (baýraklaryny) tölemekligiň möhleti:

1-nji 200_ ý. __________aýynyň «___» ____________________________manat

2-nji 200_ý.____________aýynyň  «___» ___________________________manat

Ätiýaçlandyryş wznoslarynyň (baýraklaryň) jemi __________________________________

_____________________________________________________________________________

(ýazmaca)

Beýleki şertler _____________________________________________________

M.Ý.          ÄTIÝAÇLANDYRYJY                                           ____________

(goly)

Oba hojalyk emläginiň (mallaryň, guşlaryň we bal ary maşgalalaryň) meýletin ätiýaçlandyryş Kadalary bilen tanyşdym

ÄTIÝAÇLANDYRÝAN                                                    _____________________

(goly)

Ätiýaçlandyryş şahadatnamasy- polisi 200_ ý._________ aýynyň «___» berildi

Ätiýaçlandyryş pul möçberi (Ätiýaçlandyryş öwezini doluş puly) hemme zerur bolan resminamalar alnandan  soň 15 günüň dowamynda tölenilýär.

Bellik: Şu şertnama boýunça zelel ýetirilen ýagdaýynda Ätiýaçlandyrýan bu barada Ätiýaçlandyryja haýal etmän, ýöne 3 günden gijä galman habar bermäge borçludyr.

 

 

 

 

Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş guramasynyň Baş direktorynyň

2009 ýylyň iýul aýynyň „ 16 ” çykaran №56 buýrugy bilen tassyklanan

Oba hojalyk emlägini meýletin ätiýaçlandyryş Kadalaryna

№5 goşundy

 

 

 

 

Oba hojalyk emläginiň meýletin ätiýaçlandyryşy boýunça

nyrh möçberleri ätiýaçlandyryş pul möçberlerine

%-de

Gara mallar

9

Dowarlar, doňuzlar

4,5

Düýeler we atlar

16

Öý guşlary, bal ary maşgalalary

8

Binalar, desgalar, geçiriji enjamlar

0,9

Oba hojalyk tehnikasy we gurallar

1

Ulag serişdeleri

2

Önümler, çig mal we serişdeler

0,1

 

Töwekgelçiligiň derejesine we ätiýaçlandyryş pul möçberine baglylykda her bir halata ätiýaçlandyryş wznoslarynyň (baýraklarynyň) nyrhlary kesgitlenilende peseldiji (0,6-dan 1,0 çenli) we ýokarlandyryjy (1,0-den 3,0 çenli) nyrhlary ulanmak mümkindir. Ätiýaçlandyryş şertnamasy baglaşylanda nyrhyň möçberi esasy nyrhy düzediş koefisiýentine köpeltmek ýoly arkaly kesgitlenilýär.

 

 

 

 

Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş guramasynyň Baş direktorynyň

2009 ýylyň iýul aýynyň „ 16 „ çykaran №56 buýrugy bilen tassyklanan

Oba hojalyk emlägini meýletin ätiýaçlandyryş Kadalaryna

№6 goşundy

№9 OH görnüş

_____________________welaýatynyň

_____________________etrabynyň

döwlet ätiýaçlandyryş guramasy

_______ ýyl boýunça mallaryň ölmegi baradaky arzalary bellige alyş

Ž U R N A L Y

 

t/b

№

Ätiýaçlandyrýan

Malyň görnüşi

Ätiýaçlandyryş şahadatnamasynyň (polisiň) №, senesi

Ätiýaçlandyryja arzanyň gelip gowşan senesi

Mallaryň heläk bolan (mejbury soýulan ýa-da kesilen) senesi

Mallaryň heläk bolmagynyň (mejbury soýulmagynyň ýa-da kesilmeginiň) sebabi

Ykrarnamanyň düzülen senesi

Ykraramanyň №

Tölenilen hakujynyň möçberi

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş guramasynyň Baş direktorynyň

2009 ýylyň iýul aýynyň „ 16 „ çykaran №56  buýrugy bilen tassyklanan

Oba hojalyk emlägini meýletin ätiýaçlandyryş Kadalaryna

№7 goşundy

№13 OH görnüş

_____________________welaýatynyň

_____________________etrabynyň

döwlet ätiýaçlandyryş guramasy

 

Oba hojalyk emläginiň ýok bolmagy ýa-da oňa zyýan ýetmegi baradaky habarlary bellige alyş

Ž U R N A L Y

 

t/b

№

Ätiýaçlandyrýanyň ady

Emlägiň ýok bolan, oňa zyýan ýeten senesi

Atiyaclandyryş şahadatnamasynyň
 (polisiniň) №

Ätiýaçlandyryja habar berlen senesi

Ýok bolmagynyň, oňa zyýan ýetmeginiň sebäbi

Ykrarrnamanyň düzülen senesi

Ykrarnamanyň belgisi

Tölenen hakujynyň möçberi

1

2

3

4

5

6

 7

8

9

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş guramasynyň Baş direktorynyň

2009 ýylyň iýul  aýynyň „ 16 „ çykaran №56 buýrugy bilen tassyklanan

Oba hojalyk emlägini meýletin ätiýaçlandyryş Kadalaryna

№8 goşundy

 №8 OH görnüş

 

Mallaryň heläk bolmagy (mejbury soýulmagy) barada

 200_ý._________aýynyň «__» daky

№_____ Y K R A R N A M A

_______________________________________________________________

(mallaryň görnüşini we sanyny görkezmeli)

Ätiýaçlandyrýan ________________________________________________________________

Oba Geňeşi _________________________________________________________________

Etrap (şäher)______________________________________________________

Welaýat ________________________________________________________

Ätiýaçlandyrýanyň ____________________________________________________

(wezipesi, familiýasy, ady, atasynyň ady)

Daýhan birleşiginiň wekilleriniň__________________________________________________

we çagyrylan hünärmenleriň (mal lukmanynyň, feldşeriň) ________________________________________________________________________________________________________

(edarasy, wezipesi, familiyasy, ady, atasynyň ady)

gatnaşmaklarynda Ätiýaçlandyryjynyň wekili _____________________ tarapyndan düzüldi.

(işgäriň wezipesi)

Ykrarnama 200_ý.___________aýynyň «__» -dan 200_ý._________aýynyň «__» aralygyndaky wagtda heläk bolan (mejbury soýulan) mallar üçin düzüldi.

 

T/b№

Mallaryň, oba hojalyk mallarynyň, öý guşlarynyň görnüşi ýaşy    (ýyl, aý)

Mallaryň heläk bolan (mejbury soýulan ýa-da kesilen) senesi

Mallaryň  heläk bolandygy (mejbury soýulandygy ýa-da kesilmegi) barada habar berlen senesi

Mallaryň kesellemegini (ölmgi, mejbury soýulmagyny, ýok bolmagy) döreden sebäpler, heläk bolmagynyň ýagdaýy (ýangyn, tebigy betbagtçylyk, kesel we başgalar)

Netijenamaniň esasynda berildi (heläk bolan mallary gözden geçirmegiň, ambulatoriýa bejergisiniň, açyp görmegiň teswirnamasy we weterinariýa laboratoriýasynyň barlaglary)

Mallaryň bahasy (manat)

1

2

3

4

5

6

7

 

 

 

 

 

 

 

         Kimiň günäsi bilen mallar heläk boldy (mejbury soýuldy) (familiýasyny, adyny, atasynyň adyny görkezmeli), bu günä nämeden ybarat boldy, heläk bolan mallaryň sany we olaryň bahasy ________________________________________________________

200_ý.___________aýynyň «____» -daky №___ ätiýaçlandyryş şahadatnamasy-polisi.

M.Ý.           Ätiýaçlandyryjy                                        _________________
                                                                                                         (goly)

Ätiýaçlandyrýan                                        _________________
                                                                                              (goly)

Daýhan birleşiginiň wekili                        _________________
                                                                          (goly)

Mal lukmany (feldşer)                           _________________

(goly)

 

 

 

 

Mallaryň heläk bolmagy mejbury soýulmagy barada ýitginiň möçberini kesgitlemek

 

 

 

1. Mallaryň görnüşi _________________________________________________

2. Sany____________________________________________________________

3. Mallaryň bahasy__________________________________________________

4. Hojalyk tarapyndan mejbury soýulan mallaryň etinden ____________________

derisinden ______________________________________________ alnan serişde

5. Ýitginiň möçberi (3-setir-4-setir)_____________________________________

6. Mallaryň ätiýaçlandyrylan göterimi___________________________________

7. Ätiýaçlandyryş öwezini doluş pul möçberi (5-setir х 6- setir:100)____________

______________________________________________________________

 

Ykrarnama № 8-OH žurnalynda №___ bilen bellige alyndy.

 

           Hasaplamany duzdi:

Ätiýaçlandyryjy __________________
                                       (goly)

 

 

 

 

 

Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş guramasynyň Baş direktorynyň

2009 ýylyň iýul  aýynyň „ 16 ” çykaran №56  buýrugy bilen tassyklanan

Oba hojalyk emlägini meýletin ätiýaçlandyryş Kadalaryna

№9 goşundy

 №10 OH görnüş

 

 

 

 

 

Oba hojalyk emläginiň ýok bolandygy (oňa zyýan ýetendigi) barada

 200_ý.__________aýynyň «__» daky

 

_____ Y K R A R N A M A

 

_________________________________________________________________

(emlägiň ady)

Ätiýaçlandyrýan ____________________________________________________

 

Oba geňeşi_________________________________________________________

 

Welayat, etrap (şäher)________________________________________________

 

Ätiýaçlandyryjysynyň wekili tarapyndan  ________________________________

(wezipesi, familiyasy, ady, atasynyň ady)

Ätiýaçlandyrýan  ___________________________________________________

(wezipesi, familiyasy, ady, atasynyň ady)

__________________________ we Daýhan birleşiginiň wekiliniň ____________

__________________________________________________________________

(familiyasy, ady, atasynyň ady)

çagyrylan hünärmenleriň______________________________________________

(wezipesi, familiyasy, ady, atasynyň ady)

___________________________________________________gatnaşmaklarynda 200 ýylyň „___”___________duzuldi.

 

Ýerinde geçirilen barlagyň, şeýle hem _________________________________

                                                                   (guramanyň ady)

resminamalarynyň esasynda hojalyga degişli emlägiň  200_ý.__________aýynyň «___» ____sagat____minutdan 200_ý._______aýynyň «___» ___sagat___minut

 

aralygynda bolan ___________________________________________________

                                                                    (betbagtcylyňy ýa-da hadysanyň ady)

netijesinde ýok bolandygy (zyýan ýetendigi) anyklanyldy.

 

Ýokarda görkezilen ätiýaçlandyryş halatynyň getiren zyýanly netijeleri ykrarnamanyň I, II, III we IV uly bölümlerinde beýan edilen maglumatlar bilen häsiýetlendirilýär.

 

 

 

 

I. Oba hojalyk emlägiň ýok bolandygy we oňa zyýan ýetendigi barasynda maglumatlar

T./b.

№

Desganyň ady, inw. №, häsiýetleri, ölçegleri

Gurulan ýa-da alynan ýyly we aýy

Hakyky ýa-da balans bahasy

Doly dikeldiş üçin köneliş tutumynyň ölçegi, %

Köneliş üçin hasaplanan çykarylan möhlet (ýyl, aý)

Köneliş

Desganyň hakyky bahasy (4 süt.-8 süt.)

Zyýanyň häsiýeti: doly ýok bolan, galyndylar bar, zaýalandy

Desganyň zyýan çeken derejesi ýa-da gurnama parçalarynyň zaýalanan bölekleriniň ady we derejesi

Göterimde, 5 süt.*6 süt.

Möçberi, 4 süt.*7 süt.:100

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

II. Şu ykrarnamanyň I bölümini hasaba almak bilen, ýok bolan (zyýan ýeten) oba hojalyk emlägiň galyndylary barada maglumatlar

 

T./b.

№

Haýsy desganyň ýa-da gurnama parçasynyň

böleginiň galyndylary

 

Galyndylaryň ady, olary ulanmak mümkinçiligi

Ölçeg birligi, kub.m., müň sany we ş.m.

Sany

Biriniň bahasy

Galyndylaryň bahasy

Galyndylary tertibe getirmek üçin gerek bolan harajatlaryň möçberi

Galyndylary tertibe getirmek üçin gerek bolan harajatlary aýyr-mak bilen, galyndyla-ryň bahasy (7 süt.-8 süt)

1

2

3

4

5

6

7

8

9

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

III. Ýok bolan ýa-da zyýan ýeten önümler, çig mal we serişdeler barada maglumatlar

 

T./b.

№

Emlägiň ady we onuň gysga-ça beýany (görnüşi, marka-sy, göýberilen ýyly) we ş.m.

 Ölçeg birligi, kub. m., müň sany we ş.m.

Biriniň bahasy, özüne düşýän gymmady

Ätiýaçlandyryş halaty bolan ma-halynda bar bolan emläk

Ätiýaçlandyryş halatyndan soň galany

Galyndylaryň bahasy

Ýitginiň möçberi (6 süt.-8 süt. 11 süt-12 süt)

Zyýan ýetmedik emläk

Zyýan ýeten emläk

Sany

Bahasy

Sany

Bahasy

Sany

Biriniň bahasy

Jemi

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

IV. Ätiýaçlandyrylan emlägi halas etmek, zyýanyň öňüni almak, möçberini azaltmak boýunça, şeýle hem ätiýaçlandyrylan emlägi we ätiýaçlandyryş halatyndan soňky galyndylaryny tertibe getirmek boýunça çykdajylar

 

T./b.

№

Işleriň ady

Ölçeg birligi

Işleriň möçberi

Bahasy

Bir işiň

Işleriň umumy möçberiniň

1

2

3

4

5

6

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jemi

 

 

 

 

 

Sahypa _________________belgi bilen başlandy we ____________________belgi bilen tamamlandy.

(ýazmaça)                                                                              (ýazmaça)

Ätiýaçlandyryş şahadatnamasy-polisi №_____ 200_ý._____________aýynyň „_____“.

 

M.Ý.

 

Ätiýaçlandyryjy                                _______________________

(goly)

 

Ätiýaçlandyrýan                                _______________________

(goly)

Daýhan birleşiginiň wekili               _______________________

                                                                       (goly)

Çagyrylan hünärmenler                    ________________________

                                                                       (goly)

 

 

 

 

 

_______________welayatynyň
______________________ etrabynyň
      Döwlet ätiýaçlandyryş guramasyna

Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş guramasynyň Baş direktorynyň

2009 ýylyň iýul aýynyň „ 16 ” çykaran №56 buýrugy bilen tassyklanan

Oba hojalyk emlägini meýletin ätiýaçlandyryş Kadalaryna

№10 goşundy

 №11 OH görnüş

_________welaýatynyň ___________etrabynyň ________Oba Geňeşine degişli bolan oba hojalyk emläginiň ýok bolmagy (oňa zyýan ýetmegi) bilen baglanyşykly ýetirilen ýitginiň möçberiniň

HASAPLAMASY

 

9-oh ykrarnama-nyň 1 bölüminde görkezilen tertip №

Hojalyk maksatly obýektiň ady

№9-oh ykrarnamanyň 1 bölüminiň 9 sütünindäki könelişi aýyrmak bilen, obýektiň balans ýa-da hakyky bahasy

Zyýan ýeten desgany dikeltmegiň (abatlamagyň) bahasy

Galyndy-laryň bahasy, manat

Ýitginiň möçberi, manat

doly ýok bolanda (3-12 süt)

zyýan ýetende

 

 

 

Desganyň gurnama parçalary-nyň zeper ýeten ýa-da ýok bolan böleklerini dikeltmek boýunça işleriň ady

Ölçeg birligi, kub. m., pogon metr

Gurnama parçalarynyň ähli bölegi boýunça birlikleriň sany % gatnaşygynda

Gurnama parçalaryň zaýalanan bölegini dikeltmek, çalyşmak gerek

Gurnama parçalarynyň ähli bölegi

Gurnama parçalarynyň dikeltmek ýa-da çalyşmak talap edilýän bölekleri

Bölegiň birliginiň ýa-da işleriň bahasy, manatda

Hasaplamalary düzmegiň çykdajylaryny goşmak bilen, dikeltmegiň, abatlamagyň bahasy

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bellik: Ähli obýekt ýok bolan mahaly 4-11-nji sütünler doldurylmaýar. Eger zyýan ýeten obýekti ýa-da onuň bir bölegini (gurnama parçasyny) dikeltmegiň bahasy hasaplamalar esasynda kesgitlenilýän bolsa, 4-10-njy sütünler doldurylmaýar. Ykrarnama №12 OH görnüşdäki žurnalda № __ bilen  bellige alyndy..

Hasaplamany ätiýaçlandyryş guramasynyň ýolbaşçysy (ýolbaşçysynyň orunbasary) 200_ý.__________aýynyň «____» -da düzdi.

 

 

 

 

____________welayatynyň
__________________etrabynyň
 döwlet ätiýaçlandyryş guramasyna

Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş guramasynyň Baş direktorynyň

2009 ýylyň iýul aýynyň „ 16 ” çykaran №56 buýrugy bilen tassyklanan

Oba hojalyk emlägini meýletin ätiyaclandyryş Kadalaryna

№11 goşundy

 №12 OH görnüş

200_ý.________aýynyň «__» -da oba hojalyk emläginiň ýok bolmagy  (oňa zyýan ýetmegi) bilen baglanyşykly ___________________________ ätiýaçlandyryş öwezini doluş puluny tölemek üçin

(hojalygyň, kärendeçiniň ady)

DELILHATY-HASAPLAMA

Emlägiň görnüşi

Ýitginiň möçberi*

1. Esasy serişdeler we gurluşygy tamamlanmadyk düýpli gurluşyk

_______________________________

2. Önümler, çiň mal we beýleki haryt-maddy gymmatlyklar

_______________________________

3. Aw awlaýan we we beýleki gämiler

_______________________________

4. Aw gurallary

_______________________________

5. Ulag serişdeleri

_______________________________

6. Ätiýaçlandyrylan emlägi halas etmek, ätiýaçlandyryş halaty bilen baglanyşyşykly zyýanyň öňüni almak ýa-da ony azaltmak, ätiýaçlandyrylan emlägi we onuň galyndylaryny ätiýaçlandyryş halatyndan soň tertibe getirmek  boýunça çykdajylar

_______________________________

______________________________________________________________

Jemi ýitginiň zeleliň möçberi (setir 1+2+3+4+5+6) _______________________________________

*) 1,2,3,4,5-nji setirlerde №9- OH görnüşdäki ýitginiň hasaplamasynda 13-nji sütüniň jemleýji setirleri boýunça ýitginiň möçberine deň möçberler, 6-njy setire №10- OH görnüşdäki ykrarnamanyň IV uly bölüminiň 6-njy sütünindäki jemleýji maglumatlar ýazylýar.

Barlag geçirileninden soň emläk _____________________________ ätiýaçlandyrylan bolup çykdy.

(göterimini ýazmaça görkezmeli)

Ätiýaçlandyryş öwezini doluş pul möçberi __________________________________________

(möçberini ýazmaça görkezmeli)

(Ýitginiň jemleýji möçberi * emlägiň ätiýaçlandyrylan göterimi / 100 ).

Ykrarnama №13-OH zurnalynda №___ bilen bellige alyndy

Hasaplamany düzdi:

Ätiýaçlandyryjynyň ýolbaşçysy
 (ýolbaşçysynyň orunbasary) ___________
                                                      (goly)

            Hasaplanylan ätiýaçlandyryş öwezini doluş pulundan şular tutulyp alyndy:

            - tölenilen hakujynyň möçberi _______________________

            - nobatdaky töleg _____________________________

Tölemage degişli möçber _____________________________________________________

 

Ätiyaclandyryjynyň ýolbaşçysy

 ________________________  ( goly)

Baş buhgalter

_______________________ (goly)

Ätiyaclandyryjynyň hasaphanasynyň belligi: Atiyaclandyryş öwezini doluş puly 200_ý._________aýynyň «___» karz edarasynda hojalygyň hasaplaşyk hasabyna ______________________________________________________________ manat mocberde gecirildi.

(möçberini ýazmaça görkezmeli)

Töleg tabşyrygy №____; çek №_____; ___ poçta göndermesi 200_ ý.________aýynyň «__».

Baş buhgalter _________________

(goly)