Köpçülikleýin çäreleri guramaçylaryň jogapkärçiligini meýletin ätiýaçlandyryş Kadalary

26.09.2022

Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş

guramasynyň baş direktorynyň

2016-njy ýylyň  7-nji maýynda çykaran

94 belgili buýrugy bilen tassyklanyldy

 

Köpçülikleýin çäreleri guramaçylaryň jogapkärçiligini

 meýletin ätiýaçlandyryş

Kadalary

 

Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş guramasynyň 2019-njy ýylyň 11-nji sentýabryndaky 128 belgili buýrugy we Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi bilen 2019-njy ýylyň 11-nji sentýabrynda 16/21 belgi bilen ylalaşylyp tassyklanan Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi bilen ylalaşylyp Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş guramasynyň baş direktorynyň buýruklary bilen tassyklanan hereket edýän meýletin ätiýaçlandyryş Kadalaryna goşmaçalar we üýtgetmeler bilen

 

I. Umumy düzgünler

 

1. Köpçülikleýin çäreleri guramaçylaryň jogapkärçiligini meýletin ätiýaçlandyryşyň şu Kadalary (mundan beýläk – Kadalar) Türkmenistanyň Raýat kodeksine, «Ätiýaçlandyryş hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna, Türkmenistanyň Prezidentiniň «Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş kommersiýa guramasyny üýtgetmek hakynda» 1997-nji ýylyň 29-njy ýanwarynda çykaran 3001-nji karary bilen tassyklanan Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş guramasy hakyndaky Düzgünnama we Türkmenistanyň beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalaryna laýyklykda işlenilip taýýarlanyldy.

2. Şu Kadalaryň şertlerine laýyklykda Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş guramalary (mundan beýläk – Ätiýaçlandyryjy) Türkmenistanyň çäginde köpçülikleýin çäreleri guraýan Türkmenistanyň ýuridik şahslary, şeýle hem ýuridiki şahsy döretmezden telekeçiler, Türkmenistanda hasaba alnan we onuň çäginde öz işini amala aşyrýan daşary ýurt ýuridiki şahslary, şol sanda olaryň şahamçalary we wekilhanalary (mundan beýläk – Ätiýaçlandyrýan) bilen köpçülikleýin çäreleri guramaçylaryň jogapkärçiligini meýletin ätiýaçlandyryş şertnamasyny (mundan beýläk – ätiýaçlandyryş şertnamasy) baglaşýarlar.

Ätiýaçlandyryş şertnamalary şu Kadalaryň talaplaryna laýyklykda baglaşylýar, ýöne taraplaryň ylalaşygy boýunça şertnamanyň aýry-aýry bölümlerinde, Türkmenistanyň kanunçylygyna we şu Kadalara ters gelmeýän başga şertleri bolup biler.

3. Şu Kadalaryň maksatlary üçin aşakdaky düşünjeler ulanylýar:

bähbit görüji – ätiýaçlandyryş şertnamasyna laýyklykda ätiýaçlandyryş pul möçberini ýa-da ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegini almaga hukugy bolan fiziki ýa-da ýuridik şahs.

ätiýaçlandyrýan – ätiýaçlandyryş şertnamasynyň tarapy bolup durýan, ätiýaçlandyryş gatanjyny (ätiýaçlandyryş baýragyny) töleýän we ätiýaçlandyryş obýektini ätiýaçlandyrmakda ätiýaçlandyryş bähbidine eýe bolan kämillik ukyply fiziki şahs ýa-da ýuridik şahs;

ätiýaçlandyryjy - ätiýaçlandyryş şertnamasynyň tarapy bolup durýan we ätiýaçlandyryş şertnamasynda göz öňünde tutulan ätiýaçlandyryş halaty ýüze çykanda ätiýaçlandyryş şertnamasynda göz öňünde tutulan tertipde ätiýaçlanlyryş pul möçberini (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegini) tölemek boýunça borçnamany çekýän tarap;

ätiýaçlandyryş halaty – ätiýaçlandyryş şertnamasynyň hereket edýän möhletiniň dowamynda ýüze çykan ýa-da dörän we bu şertnama laýyklykda Ätiýaçlandyrýana, Ätiýaçlandyrylan şahsa ýa-da Bähbit görüjä ätiýaçlandyryş pul möçberini ýa-da ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegini tölemek üçin esas bolup durýan waka ýa-da ýagdaý;

ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegi ätiýaçlandyryş şertnamasyna laýyklykda ätiýaçlandyryş ýagdaýy ýüze çykanda Ätiýaçlandyryjynyň Ätiýaçlandyrýana töleýän pul öwezini dolmasy;

ätiýaçlandyryş pul möçberi – ätiýaçlandyryş şertnamasynda bellenilen ätiýaçlandyryş ýagdaýy ýüze çykanda, Ätiýaçlandyryjynyň ätiýaçlandyryş gatançlarynyň (ätiýaçlandyryş baýraklarynyň) we ätiýaçlandyryş öwezini doluş töleginiň möçberinden ugur alnyp bellenilýän ätiýaçlandyrylan töwekgelçilikleri (jogapkärçiligi) boýunça pul möçberinde beýan edilen borçnamasy;

ätiýaçlandyrylan şahs – emläk bähbitleri ätiýaçlandyryş şertnamasy esasynda ätiýaçlandyrylýan fiziki ýa-da ýuridik şahs;

franşiza umumy zeleliň (zyýanyň) bir bölegi, onuň öweziniň dolunmagy Ätiýaçlandyrýanyň doly jogapkärçiliginde galýar we ätiýaçlandyryş şertnamasy baglaşylanda ätiýaçlandyryş pul möçberine degişlilikde göterimde ýa-da tükeniksiz ululykda kesgitlenilýär. Şertli franşiza bellenilende Ätiýaçlandyryjy franşizanyň möçberinden geçmeýän zeleliň (zyýanyň) öwezini dolmakdan boşadylýar we eger zeleliň möçberi franşizadan ýokary bolsa, onda ol zeleli (zyýany) doly töleýär. Şertsiz franşiza bellenilen mahalynda Ätiýaçlandyryjynyň jogapkärçiligi franşizanyň zelelden (zyýandan) aýrylan möçberi bilen kesgitlenilýär;

çäre Ätiýaçlandyrýanyň gurnan islendik jemgyýetçilik-köpçülikleýin, sport-tomaşa, medeni-köpçülikleýin we aň-bilim beriş çäreleri (dabaraly ýörişler, ýygnaklar, gurultaýlary, sport ýaryşlary, bellenen aralyga ylgamak, ýaryşlary, bäsleşikler, sahna oýunlary, konsertler, sergiler, seminar sapaklary) we beýleki çäreleri;

guramaçy – çäräni geçirmeklik üçin çykdajylary çekýän islendik tarap;

gatnaşyjylar – esasy ýerine ýetirijiler we çäräni olarsyz geçirip bolmaýan, çäräniň geçirilmegine gatnaşýan beýleki şahslar;

çäreleri guramaçylaryň jogapkärçiligi çäreleri geçirmek bilen baglanşykly üçünji taraplaryň ömrüne, saglygyna ýa-da emlägine ýetirilen zyýanyň (zeleliň) ýüze çykmak borçnamalary boýunça jogapkärçilikleri;

çäräniň ýatyrylmagy – çäräni wagtyndan öň tamamlamagy ýa-da guramaçynyň başlamaga ýa-da dowam etmäge ukypsyzlygy çäräniň ýatyrylmagy bolup durýar;

çäräniň arasynyň kesilmegi – çäräniň bes edilmegi, çäräniň hemmesini geçirmekligiň kynlaşmagy ýa-da onuň haýsyda bolsa bir böleginiň geçirilmegi, şeýle hem onuň göwrüminiň ýa-da geçirilýän wagtynyň azaldylmagy;

 

çäreleri guramaçylaryň jogapkärçiliginiň töwekgelçiligi ätiýaçlandyryş şertnamasy bilen göz öňünde tutulan ätiýaçlandyryş halatlary ýüze çykan mahaly üçünji taraplaryň ömrüne, saglygyna ýa-da emlägine zeleliň ýetirilmegi netijesinde ýüze çykan borçnamalar boýunça jogapkärçilik töwekgelçiligi.

 

II. Ätiýaçlandyryşyň obýekti

 

4. Şu Kadalar boýunça Ätiýaçlandyrýan tarapyndan üçünji taraplaryň ömrüne, saglygyna ýa-da emlägine ýetirilen zyýanyň (zeleliň) öwezini dolmak baradaky borjy bilen baglanyşykly jogapkärçilik bähbitleri we şahsy bähbitleri ätiýaçlandyryşyň obýekti bolup durýar:

jemgyýetçilik-köpçülik, sport-tomaşa, medeni-köpçülik we aň-bilim beriş çärelerini (ýörişleri, ýygnaklary, gurultaýlary, sport ýaryşlary, päsgelçilikli ýerden ylgaşmalary we ýaryşlary, bäsleşikleri, oýunlary, konsertleri, sergileri, seminarlary we başgalary) gurnamak hem-de geçirmek;

mahabatlandyrmak we baýramçylyk taýdan bezemek bilen bagly partlaýjy maddalar, çyra bezegleri (illýuminasiýalary) we beýleki ýörite täsir beriji serişdeleri (effektleri) ulanmak bilen çäreleri guramak we geçirmek.

Şu çäreler boýunça Bähbit görijiler şu adamlar bolup durýar:

çärelere gatnaşýanlar;

tomaşaçy bolup durýanlar;

çäreleriň geçirilýän çäklerinden 50 metr aralykda (eger şertnama bilen başga aralyk bellenilmedik bolsa) bolýan ýa-da çäreleriň geçirilýän çäklerinde bolýan, ýöne gatnaşyjylar bolup durmaýanlar;

çäreleriň geçirilýän çäklerinden 50 metr aralykda (eger şertnama bilen başga aralyk bellenilmedik bolsa) ýa-da çäreleriň geçirilýän çäklerinde bolýan emläkler.

5. Hatda şertnama Ätiýaçlandyrýanyň peýdasyna baglaşylan hem bolsa, ýa bolmasa, şertnamada onuň kimiň peýdasyna baglanyşylandygy aýdylmadyk hem bolsa, ätiýaçlandyryş şertnamasy Bähbit görüjileriň peýdasyna baglaşylan hasap edilýär.

 

III. Ätiýaçlandyryş halaty

 

6. Ätiýaçlandyryş şertnamasy boýunça Ätiýaçlandyrýan (Ätiýaçlandyrylan şahs) tarapyndan ätiýaçlandyryş şertnamasynyň hereket edýän möhletiniň dowamynda ýüze çykan ätiýaçlandyryş halaty netijesinde oňa ýetirilen zyýanyň (zeleliň) öwezini dolmak hakynda talap bildiren halatynda Ätiýaçlandyryjy ätiýaçlandyryş goragyny berýär.

7. Şular ätiýaçlandyryş halatlary bolup durýar:

jemgyýetçilik-köpçülikleýin, sport-tomaşa, medeni-köpçülikleýin we aň-bilim beriş çäreleri (dabaraly ýörişler, ýygnaklar, sport ýaryşlary, bäsleşikler, sahna oýunlary, konsertler, sergiler, seminar sapaklary we başgalar) guralanda we geçirilende:

çäreler guralan we geçirilen mahaly ulanylýan desgalaryň, gurnamalaryň, gurnama enjamlary, tehniki serişdeleriň we esbaplaryň (ýa-da olaryň aýry-aýry bölekleriniň) tötänleýin weýran bolmagy, ýumrulmagy, ýykylmagy agdarylmagy, ýanmagy, partlamagy netijesinde üçünji taraplaryň ömrüne, saglygyna hem-de emlägine zyýanyň (zeleliň) ýetirilmegi;

çärelere gatnaşyjylaryň wagşylykly hereketleri, emlägi bilkastlaýyn ýok etmegi ýa-da oňa zeper ýetirmegi,  bozgakçylyk hereketleri, zyýan (zelel) ýetiren çäre gatnaşyjynyň anyklanan we ýetirilen zyýan (zelel) üçin jogapkärçilik onuň üstüne ýüklenilen halaty ýa-da Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda Ätiýaçlandyrýan (Ätiýaçlandyrylan şahs) çärä gatnaşyjylaryň hereketleri üçin jogapkärçilik çekmeýän halatlary muňa girmeýär, netijesinde çäreleriň geçirilýän çäklerinden 50 metr aralykda (eger şertnama bilen başga aralyk bellenmedik bolsa) ýa-da çäreleriň geçirilýän çäklerinde bolýan üçünji taraplaryň emlägine zyýanyň (zeleliň) ýetirilmegi;

çäreleriň geçirilýän mahaly ulag serişdelerini peýdalanmak bilen şertlenen hadysalar netijesinde üçünji taraplaryň ömrüne, saglygyna ýa-da emlägine zyýanyň (zeleliň) ýetirilmegi, ulag serişdeleriniň eýeleriniň raýat jogapkärçiliginiň ýüze çykan halatlary muňa girmeýär;

sergi eksponatlaryna zyýanyň (zeleliň) ýetirilmegi, eger Ätiýaçlandyrýan olaryň abat saklanylmagy üçin jogapkärçilik çekýän bolsa;

çärelere haýwanlaryň gatnaşmagy bilen şertlenen hadysalar  netijesinde üçünji  taraplaryň ömrüne, saglygyna  ýa-da emlägine zyýanyň (zeleliň) ýetirilmegi.

 

Çäreleri mahabatlandyrma we baýramçylyk taýdan bezemek bilen bagly partlaýjy maddalary, çyra bezegleri (illýuminasiýalary), we beýleki ýörite täsir beriji serişdeleri (effektleri) ulanmak bilen guramak we geçirmek üçin jogapkärçilik:

partlaýjy maddalar, çyra bezegleri (illýuminasiýalary) we beýleki ýörite täsir beriji serişdeleri (effektleri) ulanmak bilen gönüden-göni işleri amala aşyrýan adamlaryň bilkastlaýyn däl ýalňyş hereketleri, çäreleri ýa-da çäreleri taýýarlamak boýunça işleri guramagyň we geçirmegiň, tötänleýin öňünden görülmedik häsiýete eýe bolan elektrik energiýasyny we partlaýjy maddalary peýdalanmak bilen baglanyşykly heläkçilikli wakalaryň barşynda ulanylýan desgalaryň, gurnamalaryň, gurnama enjamlaryň, tehniki serişdeleriň we esbaplaryň tötänleýin döwülmegi, weýran bolmagy, ýumrulmagy, ýykylmagy, agdarylmagy, ýanmagy netijesinde üçünji taraplaryň ömrüne, saglygyna ýa-da emlägine zyýanyň (zeleliň) ýetirilmegi.

Goşmaça ätiýaçlandyryş goragy bilen üpjün etmek:

 

Köpçülikleýin çäreler geçirilen mahaly ulanylýan emlägi ätiýaçlandyrmak.

Emläk eýeçilik hukugynda, kärende ýa-da beýleki kanuny esasda Ätiýaçlandyrýana (Ätiýaçlandyrylan şahsa) degişli bolan we köpçülikleýin çäreleri geçirmek üçin peýdalanylmagy bilen aşakdakylar netijesinde zeper ýeten ýa-da ýok bolan halatynda ätiýaçlandyrylan bolup durýar:

ýangynyň, partlamanyň ýüze çykmagy, suw geçiriji, lagym we şular ýaly beýleki ulgamlardan suwuň syzylmagy;

tebigy betbagtçylyklar (ýer titremesi, harasat, suw joşmagy we başgalar) zerarly zeperiň ýetmegi.

Gatnaşyjylaryň gelmezligi aşakda görkezilen sebäpler boýunça Gatnaşyjynyň gelmezligi bilen bagly ätiýaçlandyryş töwekgelçilikleri, ol sebäpler barada Ätiýaçlandyrýanyň ätiýaçlandyryş şertnamasyny baglaşmak hakyndaky gepleşikleriň geçirilen mahaly habarly bolmaga mümkinçiligi ýok ýagdaýynda:

Gatnaşyjynyň betbagtçylykly ýagdaýa uçramagy, kesellemegi ýa-da aradan çykmagy.

Taraplaryň ylalaşmagy boýunça şu ätiýaçlandyryş üpjünçiligine Ätiýaçlandyrýanyň (Ätiýaçlandyrylan şahsyň) maşgala agzalarynyň ätiýaçlandyryş goragyny goşmak mümkindir.

Ätiýaçlandyryş goragy bilen üpjün edilýän kesel lukman tarapyndan güwä geçilmelidir, onuň alamatlary bolsa ätiýaçlandyryş şertnamasy baglaşylmazdan öň bilinmedik we bilinmegi mümkin bolmadyk ýagdaýynda.

Köpçülikleýin çäreleriň ýa-da olaryň bölekleriniň islendik sebäpleri netijesinde geçirilmezligi:

geçirilýän köpçülikleýin çäreleriň ýa-da olaryň bölekleriniň teleýaýlymda doly görkezilmezligi ýa-da wajyp bölekleriniň kesilmegi ýa-da teleýaýlymyň signaly umumy halkara ülňelerine laýyk gelmezligi ýa-da islendik hemaýatkärleriň mahabatlandyryş tagtalarynyň düýpli garalmagy;

islendik görnüşdäki tebigy we emeli betbagtçylykly hadysalar, şeýle hem adatdan daşary ýagdaýlar, uruş we beýleki geçirmäge päsgel berýän halatlar;

hökümediň islendik kadalarynyň we aýratyn edaralaryň islendik kadalarynyň üýtgemegi netijesinde habar beriş serişdeleriniň islendik görnüşdäki umumylykda ulanylýan kadalaryň düýpli üýtgemegine getirmegi bilen guramaçynyň öz borçnamalaryny ýerine ýetirmeginde howpuň abanmagy ýa-da başarjaňlygynyň gowşamagy.

Ýokarda sanalyp geçilen wakalar eger olar ätiýaçlandyryş şertnamasynyň hereket edýän döwründe bolup geçen bolsa, degişli edaralaryň güwähatlary bilen tassyklanylan ýagdaýynda, onda ol ätiýaçlandyryş halaty diýlip ykrar edilýär. Şol bir sebäp bilen ýüze çykan birnäçe zyýanlara (zelellere) bir ätiýaçlandyryş halaty hökmünde garalýar.

8. Ätiýaçlandyryş goragy şulara degişli däldir:

Ätiýaçlandyrýanyň (Ätiýaçlandyrylan şahsyň), onuň işgärleriniň, Gatnaşyjynyň ýa-da köpçülikleýin çäreleri guramaga we geçirmäge gatnaşýan beýleki adamlaryň ätiýaçlandyryş halatynyň ýüze çykmagyna alyp gelen bilkastlaýyn hereketlerine;

Ätiýaçlandyrýanyň (Ätiýaçlandyrylan şahsyň) öz şertnamalaýyn borçnamalaryny bozmagy zerarly ätiýaçlandyryş halatynyň ýüze çykmagyna getiren bolsa;

ätiýaçlandyryş halatynyň ýüze çykmagyna alyp gelen sebäpleriň peýda bolmagyna, eger-de Ätiýaçlandyrýan (Ätiýaçlandyrylan şahs) ätiýaçlandyryş şertnamasyny baglaşmazyndan öň habardar edilen bolsa;

konstruksiýalaryň, enjamlaryň, materiallaryň, şol sanda olaryň bellenen kadalaýyn möhletinden artyk ulanylmagy zerarly könelmegi bilen bagly talaplara;

Ätiýaçlandyrýanyň (Ätiýaçlandyrylan şahsyň) alkogol, neşe ýa-da zäherlenme ýagdaýynda şikeslenmegine (ýogalmagyna);

kepillendiriji we şular ýaly borçnamalardan ýa-da kepillendiriş şertnamalardan gelip çykýan talaplara;

ätiýaçlandyryş şertnamasy baglaşylan mahaly bellenilen ätiýaçlandyryş çäklerinden daşarda ýetirilen zyýanyň (zeleliň) ätiýaçlandyryş pul möçberi (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegi) hakyndaky talaplara;

awtorlyk hukuklarynyň, açyşlar üçin hukuklaryň, oýlap tapmalar ýa-da senagat nusgalary üçin hukuklaryň, ýa-da, şular ýaly hukuklaryň bozulmagy, şol sanda bellige alnan söwda, firma ýa-da haryt nyşanlarynyň, simwollarynyň we atlarynyň rugsat berilmeýän ýagdaýda peýdalanylmagy bilen baglanyşykly ýetirilen zyýanyň (zeleliň) ätiýaçlandyryş pul möçberi (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegi) töletmek hakyndaky islendik talaplara;

Ätiýaçlandyrýan (Ätiýaçlandyrylan şahs) tarapyndan kärendesine, kireýine alnan, lizinge, mugt peýdalanmaga ýa-da girewine alnan emläge zeper ýetmegi, ýok edilmegi ýa-da zaýalanmagy bilen baglanşykly ýetirilen zyýanyň (zeleliň) ätiýaçlandyryş pul möçberini (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegi) töletmek hakyndaky islendik talaplara;

hemişelik yzygiderli ýa-da uzak wagtlap termiki täsiriň, gazlaryň, buglaryň, şöhleleriň, suwuklyklaryň, çyglylygyň ýa-da islendik beýleki, şol sanda atmosfera dahylsyz çökündileriň (gurum, tüsse, toz-tozan we başgalar) täsirine;

zäherli maddalary taýýarlamak, gaýtadan işlemek, ammarlarda saklamak we peýdalanylmak bilen bagly işlere;

ýerine ýetirilen işleriň pes hilini;

ýokanç keselleriň ýokuşdyrylmagyna.

 

IV. Ätiýaçlandyryş pul möçberi. Jogapkärçiligiň möçberi

 

9. Ätiýaçlandyryş şertnamasy boýunça ätiýaçlandyryş pul möçberi ýitgileriň çak edilýän möçberinden ugur alnyp ýa-da taraplaryň ylalaşmagy boýunça şahsy zyýanyň (zeleliň), emläk taýdan ýetirilen zyýanyň (zeleliň) töwekgelçiliginiň her bir görnüşi boýunça bellenilen möçberiniň çäklerinde Ätiýaçlandyrýanyň hakykatda eden çykdajylardan ugur alnyp bellenilýär.

10. Ätiýaçlandyryş şertnamasy baglaşylan mahaly her bir ätiýaçlandyryş halaty boýunça ätiýaçlandyryş pul möçberiniň (ätiýaçlandyryş öwezini doluş töleginiň) töleginiň aňryçäk pul möçberleri (Ätiýaçlandyryjynyň jogapkärçiliginiň möçberi) bellenilýär. Bir ätiýaçlandyryş halaty boýunça ätiýaçlandyryş pul möçberi (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegi) jogapkärçiligiň möçberiniň ululygyndan geçip bilmez.

11. Taraplaryň ylalaşmagy boýunça şertnamada üçünji taraplaryň saglygyna zyýanyň (zeleliň) ýetirilmegi ýa-da olaryň aradan çykmagy bilen baglanyşykly emläk taýdan ýetirilen zyýan (zelel) we şahsy zyýan (zelel) boýunça aýratynlykda jogapkärçiligiň bellenilen möçberiniň çäklerinde ätiýaçlandyryş öwez tölegleriniň aňryçäk pul möçberleri bellenilip bilner.

12. Eger ätiýaçlandyryş şertnamasynyň şertlerinde başgaça göz öňünde tutulmadyk bolsa, ätiýaçlandyryşyň pul möçberi  emlägiň ätiýaçlandyrylan bahasyndan pes bolsa, ätiýaçlandyryş öwezini doluş töleginiň möçberi ätiýaçlandyryş pul möçberiniň emlägiň ätiýaçlandyrylan bahasyna bolan gatnaşygyna deňeçerlikde kemelýär.

V. Ätiýaçlandyryş gatançlary (ätiýaçlandyryş baýraklary)

we ony tölemegiň tertibi

 

13. Ätiýaçlandyryş gatançlary (ätiýaçlandyryş baýraklary) köpçülikleýin çäreleriň kysymyna we häsiýetine, adamlaryň sanyna, töwekgelçiligiň her bir görnüşi boýunça bellenilen möçberine baglydyr hem-de ätiýaçlandyryş pul möçberine göterimlerde ätiýaçlandyryş nyrh möçberinden ybaratdyr Köpçülikleýin çäreleri guramaçylaryň jogapkärçiligini meýletin ätiýaçlandyryşy boýunça ätiýaçlandyryş nyrhlary (1-nji goşundy) we Köpçülikleýin çäreleri guramaçylaryň jogapkärçiligini meýletin ätiýaçlandyryşyň goşmaça ätiýaçlandyryşy boýunça ätiýaçlandyryş nyrhlary (2-nji goşundy).

Ätiýaçlandyryş gatanjy (ätiýaçlandyryş baýragy) ätiýaçlandyryş pul möçberiniň bellenilen pulunda tölenilýär.

Eger-de ätiýaçlandyryş şertnamasy bir ýyldan köp möhlete baglaşylan ýagdaýynda, onda ätiýaçlandyryş gatançlary (ätiýaçlandyryş baýraklary) 2 möhletde tölenip bilner. Birinji ätiýaçlandyryş tölegi şertnama baglaşylandan soňra tölenýär. Ikinji ätiýaçlandyryş tölegi ätiýaçlandyryş şertnamasy güýje gireninden soňra 3 (üç) aýdan gijä galman tölenýär.

14. Ätiýaçlandyryş gatançlaryny (ätiýaçlandyryş baýraklaryny) tölemek hasaplaşygyň nagt däl ýa-da nagt görnüşlerinde geçirilýär.

15. Eger ätiýaçlandyryş gatançlary (ätiýaçlandyryş baýraklary) öz wagtynda geçirilmese, Ätiýaçlandyryjy şonuň geçirilmegi üçin iki hepdelik möhleti ýazmaça kesgitläp biler. Şonda gijä goýmagyň netijeleri hakynda görkezilmelidir.

Eger möhlet geçenden soň ätiýaçlandyryş halaty bolsa we şu wagta çenli Ätiýaçlandyrýan ätiýaçlandyryş gatanjyny (ätiýaçlandyryş baýragyny) geçirmegini gijikdirse, Ätiýaçlandyryjy öz borçlaryndan boşadylýar.

 

VI. Ätiýaçlandyryş şertnamasynyň baglaşylmagynyň tertibi

we hereket edýän möhleti

 

16. Ätiýaçlandyryş şertnamasy belli bir möhlete ýa-da çärelere taýýarlyk görmegiň, haýsydyr bir çäreleri geçirmegiň we başgalar boýunça belli bir işler ýerine ýetirmegiň möhletine baglaşylýar. Ätiýaçlandyryş şertnamasyny baglaşmak üçin Ätiýaçlandyrýan Ätiýaçlandyryjy tarapyndan bellenilen görnüş boýunça köpçülikleýin çäreleri guramaçylaryň jogapkärçiligini meýletin ätiýaçlandyrmak hakyndaky ýazmaça arzany (3-nji goşundy), köpçülikleýin çäräni geçirmek bilen baglanyşykly resminamalary, şeýle hem ätiýaçlandyrylýan desganyň fotosuratyny berýär.

Bir ýyla we ondan köp möhlete baglaşylan ätiýaçlandyryş şertnamalary boýunça ýylyň dowamynda birnäçe çäre geçirilýän bolsa, onda ätiýaçlandyryş şertnamasynda her çäre boýunça ätiýaçlandyryş pul möçberi aýratynlykda görkezilmelidir. Şoňa laýyklykda ätiýaçlandyryş gatançlarynyň (ätiýaçlandyryş baýraklarynyň) möçberleri kesgitlenilýär.

17. Ätiýaçlandyryş şertnamasynyň hereket edýän möhleti (başlanýan senesi-şertnama baglaşylan güni sagat 24-de we tamamlanýan senesi – möhletiniň iň soňky güni sagat 24-de.

Ätiýaçlandyryş şertnamasynda (ätiýaçlandyryş şahadatnamasynda), ätiýaçlandyryş şertnamasynyň (ätiýaçlandyryş şahadatnamasynyň) güýje girmeginiň senesi we (ýa-da) şertleri görkezilýär.

18. Ätiýaçlandyryş gatanjy (ätiýaçlandyryş baýragy) tölenilen mahaly Ätiýaçlandyryjy Ätiýaçlandyrýana ätiýaçlandyryş şahadatnamasyny (4-nji goşundy) berýär.

Ätiýaçlandyryş gatançlary (ätiýaçlandyryş baýraklary) bu ýagdaýlarda tölenilen diýip hasaplanýar:

nagt däl görnüşinde tölenilende – bank tarapyndan Ätiýaçlandyrýanyň hasabyndan öçüren güni;

nagt görnüşinde tölenilende – Ätiýaçlandyryja ýa-da onuň wekiline tölenilen güni.

Ätiýaçlandyryş şahadatnamasy ýitirilen ýa-da ýok edilen mahaly Ätiýaçlandyrýan Ätiýaçlandyryjydan nusgasyny talap edip biler. Nusgasyny bermek boýunça çykdajylary Ätiýaçlandyrýan çekýär. Nusga berlenden soň ýitirilen ätiýaçlandyryş şahadatnamasy hakyky däl diýlip hasap edilýär we şol boýunça hiç bir ätiýaçlandyryş pul möçberi (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegi) geçirilmeýär.

19. Ätiýaçlandyrýanyň ätiýaçlandyryş şertnamasy baglaşylanda ätiýaçlandyryş şertnamasy boýunça ätiýaçlandyryş öwezini doluş töleglerini almak üçin Bähbit görüjini bellemäge, şeýle hem ätiýaçlandyryş halaty ýüze çykmazdan öň, öz garaýşyna görä ony çalyşmaga haky bardyr.

20. Ätiýaçlandyryş şertnamasynda (ätiýaçlandyryş şahadatnamasynda) şertli we şertsiz franşiza göz öňünde tutulyp bilner.

 

VII. Gaýtadan ätiýaçlandyrmak

 

21. Ätiýaçlandyryjynyň gaýtadan ätiýaçlandyrmak arkaly özüniň başga Ätiýaçlandyryjyda (Gaýtadan ätiýaçlandyryjyda) ätiýaçlandyryş boýunça borçnamalarynyň bir böleginiň ýapylmagyny üpjün etmäge haky bardyr.

Öz jogapkärçiliginiň bir bölegini başga birine berýän  Ätiýaçlandyryjy bilen şol jogapkärçiligi öz üstüne alýan Ätiýaçlandyryjynyň (Gaýtadan ätiýaçlandyryjynyň) arasyndaky gatnaşyklar gaýtadan ätiýaçlandyryş şertnamasy bilen düzgünleşdirilýär. Şunda Gaýtadan ätiýaçlandyrýanyň Ätiýaçlandyrýanyň öňündäki borçnamalary doly möçberinde galýar.

Töwekgelçilikleri gaýtadan ätiýaçlandyrmak – Türkmenistanyň Gaýtadan ätiýaçlandyryjylarynda ýa-da Ätiýaçlandyryjylarynda, üsti dolunmadyk töwekgelçiligi gaýtadan ätiýaçlandyrmak bolsa, ätiýaçlandyryş işine döwlet gözegçilik barlagyny amala aşyrýan edara tarapyndan Türkmenistanyň Ministrler Kabineti bilen ylalaşmak arkaly bellenilýän tertipde ätiýaçlandyryş işiniň daşary ýurt subýektlerinde geçirilýär.

Gaýtadan ätiýaçlandyryş şertnamasy bilen bir hatarda Ätiýaçlandyrýan bilen Gaýtadan ätiýaçlandyryjynyň arasynda gaýtadan ätiýaçlandyrmagyň şertleri hakyndaky ylalaşyklar ýa-da Ätiýaçlandyrylan şahsyň talaplarynyň kadalaşdyrylmagynyň tertibi hakynda, Bähbit görüjileriň ätiýaçlandyryş pul möçberiniň tölegini (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegini) amala aşyrmak boýunça  gazanan ylalaşyklarynyň tassyklanylmagy hökmünde gaýtadan ätiýaçlandyryş babatda halkara durmuşynda we iş tejribesinde ulanylýan resminamalar ulanylýar.

22. Töwekgelçilik Türkmenistanyň çäginden daşyna gaýtadan ätiýaçlandyryşa berlen halatynda ätiýaçlandyryş nyrhynyň möçberi ätiýaçlandyryşyň halkara bazarynda töwekgelçilige baha bermegi nazara almak bilen, taraplaryň ylalaşmagy boýunça bellenilýär.

 

VIII. Ätiýaçlandyryş şertnamasynyň bes edilmegi

 

23. Ätiýaçlandyryş şertnamasy şu aşakdaky halatlarda bes edilýär:

hereket edýän möhleti geçende;

Ätiýaçlandyryjy tarapyndan şertnama boýunça borçnamalary doly möçberde ýerine ýetirilende;

şertnamada bellenilen möçberlerde we möhletlerde Ätiýaçlandyrýan tarapyndan ätiýaçlandyryş gatançlary (ätiýaçlandyryş baýraklary) tölenilmedik ýagdaýynda;

ýuridik şahsyň işi togtadylanda, bes edilende ýa-da ol ýatyrylanda, şeýle hem fiziki şahsyň – ýuridik şahsy döretmezden telekeçiligiň işi bes edilende;

Ätiýaçlandyrýan (Ätiýaçlandyrylan şahs) tarapyndan şu Kadalar bilen göz öňünde tutulan borçlar berjaý edilmese.

24. Eger şertnamada bu göz öňünde tutulan bolsa, Ätiýaçlandyrýanyň ýa-da Ätiýaçlandyryjynyň talaby boýunça ätiýaçlandyryş şertnamasy möhletinden öň bes edilip bilner.

Ätiýaçlandyryş wakasynyň ýüze çykmak töwekgelçiligi artan mahalynda Ätiýaçlandyryjynyň ätiýaçlandyryşy togtatmaga ýa-da ony möhletinden öň bes etmäge haky bardyr.

Eger borçnamalaryň kem-käsleýin ýa-da doly berjaý edilmezligi taraplaryň öňünden görmedik we öňüni alyp bilmedik şertnama baglaşylandan soň adatdan daşary häsiýetli ýagdaýlar netijesinde peýda bolan bolsa, şertnama togtadylyp bilner, Ätiýaçlandyryjy bolsa şol borçnamalar üçin şeýle jogapkärçilikden boşadylyp bilner.

25. Ätiýaçlandyrýanyň talaby boýunça ätiýaçlandyryş şertnamasy möhletinden öň bes edilen halatynda Ätiýaçlandyryjy şertnamanyň tamamlanmadyk möhleti üçin ätiýaçlandyryş gatançlaryny (ätiýaçlandyryş baýraklaryny), Ätiýaçlandyryjynyň kadalaşdyryjy hukuk namalaryna laýyklykda hasaplanan, edilen çykdajylary aýyrmak bilen, oňa gaýtaryp berýär. Şonda, eger Ätiýaçlandyrýanyň talaby Ätiýaçlandyryjy tarapyndan ätiýaçlandyryş düzgünleriniň bozulmagy bilen şertlendirilen bolsa, onda ol Ätiýaçlandyrýana onuň ätiýaçlandyryş gatançlaryny (ätiýaçlandyryş baýraklaryny) dolulygyna gaýtaryp berýär.

Ätiýaçlandyryjynyň talaby boýunça ätiýaçlandyryş şertnamasy möhletinden öň bes edilende, ol Ätiýaçlandyrýana onuň tölän ätiýaçlandyryş gatançlaryny (ätiýaçlandyryş baýraklaryny) dolulygyna gaýtaryp berýär. Şonda, eger Ätiýaçlandyryjynyň talaby Ätiýaçlandyrýan tarapyndan ätiýaçlandyryş düzgünleriniň bozulandygy bilen şertlendirilen bolsa, onda ol Ätiýaçlandyrýana şertnamanyň tamamlanmadyk möhleti üçin ätiýaçlandyryş gatançlaryny (ätiýaçlandyryş baýraklaryny), Ätiýaçlandyryjynyň kadalaşdyryjy hukuk namalaryna laýyklykda hasaplanan, edilen çykdajylary aýyrmak bilen, oňa gaýtaryp berýär.

26. Ätiýaçlandyryş şertnamasy möhletinden öň bes edilen ýagdaýynda, Ätiýaçlandyrýana bir aý öňünden onuň bes edilmegi hakynda habar bermelidir.

 

IX. Ätiýaçlandyrýanyň borçlary

 

27. Ätiýaçlandyrýan şu aşakdakylara borçludyr:

ätiýaçlandyryş şertnamasy baglaşylanda Ätiýaçlandyrýana ätiýaçlandyrylan obýekt boýunça borçnamalara baha kesmek üçin özüne mälim möhüm ähmiýeti bolan ýagdaýlaryň ählisi barada, şeýle hem ätiýaçlandyrylan emläk bilen  bolup geçen islendik düýpli özgeriş (oňa bolan eýeçilik hukugyny hem goşmak bilen), şonuň ýaly-da onuň zaýalanmak ýa-da ýok bolmak howpunyň artýanlygy barada Ätiýaçlandyryja habar bermäge. Soňky ýagdaýda Ätiýaçlandyryjynyň ätiýaçlandyryş gatanjynyň (ätiýaçlandyryş baýragynyň) möçberiniň köpeldilmegini talap etmäge ýa-da birtaraplaýyn tertipde ätiýaçlandyryş şertnamasyny bes etmäge talap etmäge haky bardyr;

ätiýaçlandyryş gatanjyny (ätiýaçlandyryş baýragyny) bellenilen tertipde tölemäge;

ätiýaçlandyryş halatynyň ýüze çykandygy barada ätiýaçlandyryşyň düzgünlerinde ýa-da şertnamasynda göz öňünde tutulan möhletde habar bermäge;

Ätiýaçlandyrýana ýetirilen zyýan (zelel) üçin jogapkär adama regres talabyny bildirmek üçin bar bolan maglumatlary we resminamalary Ätiýaçlandyryja geçirmäge;

ätiýaçlandyryş halatynyň ýüze çykmagynyň öňüni almaga we ol ýüze çykan ýagdaýynda şonuň netijesinde emele gelýän çykdajylary azaltmak boýunça özüne bagly çäreleri görmäge.

zyýan (zelel) ýeten emlägi päsgelçiliksiz gözden geçirmäge we derňemäge, ätiýaçlandyryş halatynyň ýüze çykmagynyň sebäplerini, çekilen zyýanyň (zeleliň) möçberlerini we beýleki ýagdaýlaryny anyklamak mümkinçiligini Ätiýaçlandyryja bermäge;

haçan-da özüne mälim bolsa, ätiýaçlandyryşa kabul edilen töwekgelçilikde, mysal üçin: emläk kärendä ýa-da girewe berlende, emläk başga tarapa geçende, binalar ýa-da desgalar gaýtadan enjamlaşdyrylanda öwezini dolmagyň ýitgileriniň, ätiýaçlandyrylan emlägiň satmaga degişlidigine we başgalara garamazdan, emläge zyýan (zelel) ýetmegi ýa-da onuň ýok edilmegi hakynda Ätiýaçlandyryja habar etmäge.

28. Ätiýaçlandyryş şertnamasy bilen Ätiýaçlandyrýanyň başga borçlary hem göz öňünde tutulyp bilner.

 

X. Ätiýaçlandyryjynyň borçlary

29. Ätiýaçlandyryjy şulara borçludyr:

Ätiýaçlandyrýany ätiýaçlandyryş şertnamasyny baglaşmazyndan öň ätiýaçlandyryşyň düzgünleri we şertleri bilen tanyş etmäge;

Ätiýaçlandyrýan tarapyndan görlen çäreleriň netijesinde, şeýle hem Ätiýaçlandyrýanyň çalşyrylmagy bilen baglanyşykly, ätiýaçlandyrylan emlägiň bahasy ýokarlanan mahaly ýa-da ätiýaçlandyryş halatynyň ýüze çykmak töwekgelçiliginiň peselmegi ýa-da onuň ýetirip biläýjek zyýanynyň (zeleliniň) möçberiniň üýtgemegi sebäpli, Ätiýaçlandyrýanyň arzasy boýunça ätiýaçlandyryş şertnamasyny täzeden baglaşmaga;

ätiýaçlandyryş halaty ýüze çykan mahalynda şertnamada bellenilen möhletde Ätiýaçlandyrýana, Ätiýaçlandyrylan şahsa ýa-da Bähbit görüjä ätiýaçlandyryş pul möçberini (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegini) tölemäge;

ätiýaçlandyryş işiniň barşynda özüne mälim bolan Ätiýaçlandyrýanyň gizlin maglumatlaryny aýan etmezlige, Türkmenistanyň kanunçylygynda göz öňünde tutulan halatlar muňa degişli däldir.

Ätiýaçlandyryş şertnamasy bilen Ätiýaçlandyryjynyň beýleki borçlary hem göz öňünde tutulyp bilner.

30. Ätiýaçlandyryjynyň ýa-da onuň wekilleriniň munuň üçin zerur çäreleri görüp ýa-da görkezip, ätiýaçlandyrylan emlägi halas etmäge we gorap saklamaga gatnaşmaga hukugy bardyr. Ätiýaçlandyryjynyň ýa-da onuň wekilleriniň bu hereketleri Ätiýaçlandyryjynyň ätiýaçlandyryş pul möçberini (ätiýaçlandyryş öwezini dolmasyny) tölemek borjuny ykrar etmek bolup durmaýar. Eger Ätiýaçlandyrýan (Ätiýaçlandyrylan şahs) Ätiýaçlandyryjynyň şu bölümde bellenip alnan hukuklaryny durmuşa geçirmek üçin päsgelçilik döretse, ätiýaçlandyryş pul möçberi (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegi) zyýanyň (zeleliň) artmagyna getiren derejede kemeldilýär.

31. Ätiýaçlandyryjy ygtyýarly edaralardan alnan maglumatlaryň esasynda ätiýaçlandyryş halaty hakynda güwänama düzýär we ätiýaçlandyryş pul möçberini (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegini) kesgitleýär.

 

XI. Ätiýaçlandyryş pul möçberini (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegini) kesgitlemegiň we tölemegiň tertibi

32. Ätiýaçlandyryş halaty ýüze çykan ýagdaýynda Ätiýaçlandyrýan 3 iş gününden gijä galman Ätiýaçlandyryja ätiýaçlandyryş pul möçberini (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegini) tölemek barada arzany bermek bilen habar bermäge borçludyr (5-nji goşundy).

33. Ýetirilen zyýanyň (zeleliň) möçberini we ätiýaçlandyryş pul möçberini (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegini) kesgitlemek Ätiýaçlandyryjy tarapyndan zyýanyň (zeleliň) ýetirilmeginiň halatlary we getirýän netijeleri hakynda saglygy goraýyş, derňew, kazyýet we beýleki edaralaryň resminamalary esasynda geçirilýär.

34. Emläge ýetirilen zyýanyň (zeleliň) möçberleri Ätiýaçlandyryjy tarapyndan ätiýaçlandyryş halaty hakyndaky ykrarhaty (6-njy goşundy) maglumatlary, zeper ýeten emlägiň hakyky bahasy, ätiýaçlandyryş pul möçberi, ätiýaçlandyryş halatynyň ýüze çykmagynyň sebäpleri hakynda ygtyýarly edaralaryň gelen netijesi we beýleki resminamalar esasynda kesgitlenilýär.

35. Zyýanyň (zeleliň) sebäpleri we möçberi hakynda taraplaryň arasynda jedeller ýüze çykan halatynda taraplaryň her biriniň seljermeleri geçirmegi talap etmäge hukugy bardyr. Seljerme ony geçirmegi talap eden tarapyň hasabyna geçirilýär.

36. Ätiýaçlandyrýanyň diňe şu halatda, eger munuň özi howpsuzlyk garaýyşlary, zyýanyň (zeleliň) möçberlerini azaltmagyň zerurlygy bilen ýüze çykýan bolsa, Ätiýaçlandyryjynyň razylygy bilen ýa-da ätiýaçlandyryş halaty hakynda Ätiýaçlandyryjy habardar edileninden soň ätiýaçlandyryş halatynyň ýagdaýyny üýtgetmäge hukugy bardyr. Eger Ätiýaçlandyrýan ýokarda görkezilen sebäpler boýunça ätiýaçlandyryş halatynyň ýagdaýyny üýtgetmegi maksat edýän bolsa, ol fotosuratyň, wideosurata düşürmegiň kömegi bilen ýa-da şunuň ýaly beýleki usulda ätiýaçlandyryş halatynyň ýagdaýyny has doly bellige almaga borçludyr.

37. Ätiýaçlandyrýan diňe Ätiýaçlandyryjynyň ýazmaça razylygyndan soň ätiýaçlandyryş halatynyň netijelerini düzetmäge (çalyşmaga, abatlamaga) girişip biler.

38. Ätiýaçlandyryş pul möçberini (ätiýaçlandyryş öwezini dolmasyny) tölemek hakyndaky meseläni çözmek üçin Ätiýaçlandyrýan Ätiýaçlandyryja hemme zerur resminamalary bermelidir.

39. Şular ätiýaçlandyryş pul möçberine (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegine) goşulýar:

emlägiň ýok bolmagy ýa-da zeper ýetmegi bilen ýetirilen zyýan (zelel), ol şu tertipde kesgitlenilýär:

emläk ýok bolan halatynda - mundan beýläk-de peýdalanmak üçin ýaramly galyndylaryň bahasyny tutup galyp, ätiýaçlandyryş halatynyň ýüze çykan pursatynda onuň hakyky bahasyndan ugur almak bilen;

zeper ýeten emläk düzedilende – ony abatlamak (dikeltmek) üçin harajatlardan ugur almak bilen.

Abatlamak (dikeltmek) boýunça çykdajylara materiallary, ätiýaçlyk şaýlaryny satyn almak we abatlamak (dikeltmek) boýunça işleri tölemek üçin zerur hem-de maksadalaýyk harajatlar goşulýar. Eger zeper ýeten emlägi abatlamak (dikeltmek) üçin harajatlar zyýan (zelel) ýetirilen pursatda onuň hakyky bahasyndan geçýän bolsa, şonda ätiýaçlandyryş pul möçberi (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegi) ýok bolan emläk hökmünde hasaplanylýar.

40. Birnäçe adamlara ätiýaçlandyryş pul möçberinden ýokary pul möçberinde (ýa-da ol bellenilen bolsa, taraplaryň sanyna garamazdan bir ätiýaçlandyryş halaty üçin jogapkärçiligiň bellenilen möçberleri) ejir çekenleriň her birine (eger hak islegler olara bir wagtyň özünde bildirilen halatynda) ýetirilen zyýanyň (zeleliň) möçberine deňeçerlikde pul möçberinde tölenilýär we jemi alnanda görkezilen ätiýaçlandyryş pul möçberinden (jogapkärçiligiň bellenilen möçberinden) geçip bilmez.

41. Ätiýaçlandyryjy Ätiýaçlandyrýanyň mümkin bolan zyýany (zeleli) azaltmak üçin akylly-başly we özüne elýeterli çäreleri bilkastlaýyn görmändigi netijesinde ýüze çykan zyýanyň (zeleliň) öwezini dolmakdan boşadylýar.

42. Ätiýaçlandyryş pul möçberi (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegi) franşizanyň pul möçberini tutup galmak bilen tölenilýär.

43. Ätiýaçlandyryş pul möçberiniň tölegi (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegi) üçin:

emläge ýetirilen zyýan (zelel) üçin Ätiýaçlandyrýan (Ätiýaçlandyrylan şahs) Ätiýaçlandyryja şu resminamalary bermelidir:

arzany;

ätiýaçlandyryş şahadatnamasyny;

ätiýaçlandyryş halatynyň ýüze çykmagynyň sebäbi hakynda ygtyýarly edaranyň beren netijesini;

ejir çeken emlägiň fotosuratyny;

ätiýaçlandyryş halatynyň ýüze çykmagy bilen baglanyşykly Ätiýaçlandyryja bildirilýän hak islegleri.

44. Üçünji taraplaryň ömrüne we saglygyna ýetirilen zyýan (zelel) üçin ätiýaçlandyryş pul möçberini (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegini) tölemek üçin şu resminamalary bermek zerurdyr:

Üçünji taraplaryň saglygyna ýetirilen zyýan (zelel) üçin:

arzany;

ätiýaçlandyryş şahadatnamasyny;

saglygy goraýyş edarasynyň delilhatyny;

alyjynyň şahsyýete güwä geçýän resminamasyny.

Üçünji tarap aradan çykan halatynda:

arzany;

ätiýaçlandyryş şahadatnamasyny;

ölüm hakyndaky şahadatnamanyň kepillendiriş tertibinde güwä geçilen göçürme nusgasyny;

mirasa hukuk hakyndaky şahadatnamasyny;

alyjynynyň şahsyýetine güwä geçýän resminamasyny.

45. Ätiýaçlandyryş pul möçberi (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegi) bankda alyjynyň adyna goýlan goýuma geçirmek ýa-da Ätiýaçlandyryjynyň pulhanasyndan ätiýaçlandyryş pul möçberiniň çäklerinde nagt pul serişdelerini bermek arkaly amala aşyrylýar.

46. Ätiýaçlandyryş halatynyň ýüze çykmagy bilen baglanyşykly ätiýaçlandyrylan şahslara tölenmeli ätiýaçlandyryş pul möçberiniň (ätiýaçlandyryş öwezni doluş töleginiň) möçberi Türkmenistanyň Prezidentiniň 2019-njy ýylyň 8-nji aprelindäki çykaran 1190-njy karary bilen tassyklanan “Ätiýaçlandyryş bilen baglanyşykly şikesiň agyrlyk derejesine laýyklykda tölenilmäge degişli ätiýaçlandyryş pul möçbereini ( ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegini) kesgitlemegiň Tertibine” we onuň goşundysyna laýylykda we Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministriniň 2019-njy ýylyň 17-nji maýynda çykaran 135 belgili buýrugy bilen tassyklanylan görnüş 195/h Delilhaty esasynda kesgitlenilýär.

(Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş guramasynyň 2019-njy ýylyň 11-nji sentýabryndaky 128 belgili buýrugy we Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi bilen 2019-njy ýylyň 11-nji sentýabryndaky 16/21 belgi bilen ylalaşylyp tassyklanan)

47. Şahsy zyýan (zelel) boýunça ätiýaçlandyryş halatynyň ýüze çykmagy bilen baglanyşykly ätiýaçlandyryş pul möçberini tölemek hakyndaky arza bu halaty tassyklaýan ähli zerur resminamalary bermek bilen, ätiýaçlandyryş halatynyň ýüze çykan gününden başlap 3 ýylyň dowamynda berlip bilner.

48. Ätiýaçlandyryş şertnamanyň hereket edýän döwründe bolup geçen bir ýa-da birnäçe ätiýaçlandyryş halaty üçin öwez tölegleriň umumy pul möçberi ätiýaçlandyryş pul möçberinden geçip bilmez.

49. Ätiýaçlandyryş pul möçberini (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegini) tölemek Ätiýaçlandyryjy tarapyndan ähli zerur resminamalar alnandan soň 7 iş gününde geçirilýär. Kämillik ýaşyna ýetmedik şahsa diňe bir wagtyň özünde ol barada hossarlyk we howandarlyk edarasyny habardar etmek bilen, onuň adyna goýlan goýuma geçirmek arkaly amala aşyrylýar.

50. Eger ätiýaçlandyryş halatynyň ýüze çykmagyna sebäp bolup hyzmat eden ýagdaý boýunça jenaýat işi gozgalan ýa-da kazyýetde iş başlanan bolsa, öwez tölegini tölemek hakyndaky çözgüdiň kabul edilmegi derňew ýa-da kazyýetde seljerme tamamlanýança gaýra goýlup bilner.

51. Keselleri anyklaýyş, bejeriş we öňüni alyş çäreleriniň (şol sanda dermanlaryň sanjymalarynyň) ýaramaz netijeleri üçin, eger olar şu Kadalaryň 7-nji bölüminde göz öňünde tutulan, ätiýaçlandyryş şertnamasynyň hereket edýän döwründe bolup geçen ätiýaçlandyryş halaty sebäpli geçirilen bejeriş bilen baglanyşykly bolmasa, ätiýaçlandyryş pul möçberi (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegi)  tölenmeýär.

52. Eger Ätiýaçlandyrylan şahs ätiýaçlandyryş halatynyň ýüze çykmagy bilen baglanyşykly Ätiýaçlandyryja ýüz tutan we ätiýaçlandyryş şahadatnamasyny, saglygy goraýyş edarasynyň delilhatyny beren, ýöne özüne degişli ätiýaçlandyryş pul möçberini almazdan aradan çykan bolsa, ol peýdasyna ätiýaçlandyryş şertnamasy baglaşylan şahsa ýa-da onuň mirasdaryna tölenýär.

53. Ätiýaçlandyryş pul möçberini (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegini) almak üçin ony almaga hukugy bolan Ätiýaçlandyrýan (Ätiýaçlandyrylan şahs) islendik adama ynanç hatyny berip biler. Şonda fiziki şahsa berlen ynanç haty döwlet notarial edarasynda resmileşdirilmelidir.

Ätiýaçlandyryjynyň ätiýaçlandyryş halatynyň ýagdaýyny ykrar etmek we çekilen zyýanyň (zeleliň) möçberlerini kesgitlemek üçin hakykatda berlen resminamalaryň ýeterlikdigi hakynda özbaşdak çözgüdi kabul etmäge haky bardyr.

54. Eger Ätiýaçlandyrýan tarapyndan berlen resminamalarda bar bolan maglumatlar Ätiýaçlandyryjy tarapyndan ätiýaçlandyryş halatyny ykrar etmek ýa-da ykrar etmezlik, ýetirilen zyýanyň (zeleliň) möçberini kesgitlemek üçin ýeterlik bolmasa, Ätiýaçlandyryjy Ätiýaçlandyrýandan we ygtyýarly edaralardan goşmaça resminamalary (ýa-da olaryň göçürme nusgalaryny) ýazmaça görnüşde sorap alýar, şeýle hem onuň özbaşdak anyklamak işini geçirmäge haky bardyr.

 

XII. Jedelleri çözmegiň tertibi

 

55. Taraplaryň gatnaşyklaryndan gelip çykýan jedellere Türkmenistanyň kanunçylygy bilen bellenilen tertipde garalýar.

56. Nägilelikler Türkmenistanyň kanunçylygy bilen bellenilen hak isleg bildirmek dowamlylygynyň möhletiniň çäklerinde bildirilip bilner.

 


 

 

 

Köpçülikleýin çäreleri guramaçylaryň jogapkärçiligini

meýletin ätiýaçlandyryş Kadalaryna

1-nji goşundy

 

 

 

 

Köpçülikleýin çäreleri guramaçylaryň jogapkärçiligini meýletin ätiýaçlandyryş boýunça

ÄTIÝAÇLANDYRYŞ NYRHLARY

 

 

Çäräniň görnüşi

Ätiýaçlandyryş nyrhlary (ätiýaçlandyryş pul möçberine göterimlerde)

Üçünji taraplaryň emlägine zyýan (zelel) ýetirmek

Üçünji taraplaryň ömrüne we saglygyna zyýan (zelel) ýetirmek

1. Jemgyýetçilik-köpçülik, sport-tomaşa, medeni-köpçülik, aň-bilim beriş çärelerini (ýörişleri, mitingleri, ýygnaklary, gurultaýlary, sport ýaryşlary, päsgelçilikli ýerden ylgaşmalary we ýaryşlary, bäsleşikleri, oýunlary, konsertleri, sergileri, seminarlary we başgalary) gurnamagyň we geçirmegiň jogapkärçiligi:

- açyk howada;

-  jaýda;

- eger-de mahabatlandyrmak we baýramçylyk taýdan bezemek bilen bagly partlaýjy maddalary, çyra bezegleri (illýuminasiýalary) we beýleki ýörite täsir beriji serişdeleri (effektleri) ulanylan ýagdaýynda.

 

 

 

 

 

 

 

 

0.6

1.0

 

 

 

 

1.8

 

 

 

 

 

 

 

 

1.3

1.1

 

 

 

 

2.3

 

Ätiýaçlandyryşyň şertlerine (şol sanda nyrhyň peselmegine täsir edýän ýagdaý bolup durýan franşizalar) we töwekgelçilik derejesine baglylykda Ätiýaçlandyryjy peseldýän (1,0-dan 0,1-e çenli) we ýokarlandyrýan (1,0-dan 3,0-a çenli) koefisientleri ulanýar.

 

 


 

 

 

Köpçülikleýin çäreleri guramaçylaryň jogapkärçiligini

meýletin ätiýaçlandyryş Kadalaryna

2-nji goşundy

 

 

 

Köpçülikleýin çäreleri guramaçylaryň jogapkärçiligini meýletin ätiýaçlandyryşyň

Goşmaça ätiýaçlandyryşy boýunça

ÄTIÝAÇLANDYRYŞ NYRHLARY

 

Goşmaça ätiýaçlandyryşyň töwekgelçilikleri

Ätiýaçlandyryş nyrhlary

(ätiýaçlandyryş pul möçberine göterimlerde)

Köpçülikleýin çäreler geçirilen mahaly ulanylmaly emlägi ätiýaçlandyrmak.

Emläk eýeçilik hukugynda, kärende ýa-da beýleki kanuny esasda

Ätiýaçlandyrýana (Ätiýaçlandyrylan şahsa) degişli bolan we köpçülikleýin çäreleri geçirmek üçin peýdalanylmagy bilen aşakdakylar netijesinde zeper ýeten ýa-da ýok bolan halatynda ätiýaçlandyrylan bolup durýar:

- ýangyn, partlama, suw geçiriji, lagym we şular ýaly beýleki ulgamlarda suw arkaly zeper ýetmegi;

- tebigy betbagtçylyklar (ýer titremesi, harasat, suw joşmagy we başgalar).

 

 

0.43

Gatnaşyjylaryň gelmezligi:

- Gatnaşyjynyň betbagtçylykly ýagdaýa uçramagy, kesellemegi ýa-da aradan çykmagy.

1.2

Köpçülikleýin çäreleriň ýa-da olaryň bölekleriniň islendik sebäpleri netijesinde geçirilmezligi:

- geçirilýän köpçülikleýin çäreleriň ýa-da olaryň bölekleriniň teleýaýlymda doly görkezilmezligi ýa-da wajyp bölekleriniň kesilmegi ýa-da teleýaýlymyň signaly umumy halkara ülňelerine laýyk gelmezligi ýa-da islendik hemaýatkärleriň mahabatlandyryş tagtalarynyň düýpli garalmagy;

- islendik görnüşdäki tebigy we emeli betbagtçylykly hadysalar, şeýle hem adatdan daşary ýagdaýlar, uruş we beýleki geçirmäge päsgel berýän halatlar;

- hökümediň islendik kadalarynyň we aýratyn edaralaryň islendik kadalarynyň üýtgemegi netijesinde habar beriş serişdeleriniň islendik görnüşdäki umumylykda ulanylýan kadalaryň düýpli üýtgemegine getirmegi bilen guramaçynyň öz borçnamalaryny ýerine ýetirmeginde howpuň abanmagy ýa-da başarjaňlygynyň gowşamagy.

 

 

 

1.2

 

1.0

 

 

 

0.9

 

 

 

Ätiýaçlandyryşyň şertlerine (şol sanda nyrhyň peselmegine täsir edýän ýagdaý bolup durýan franşizalar) we töwekgelçilik derejesine baglylykda Ätiýaçlandyryjy peseldýän (1,0-dan 0,1-e çenli) we ýokarlandyrýan (1,0-dan 3,0-a çenli) koefisientleri ulanýar.

 


 

 

 

Köpçülikleýin çäreleri guramaçylaryň jogapkärçiligini

meýletin ätiýaçlandyryş Kadalaryna

3-nji goşundy

_________________________(welaýat, şäher, etrap)

Döwlet ätiýaçlandyryş guramasyna

___________________________________________

___________________________________________

 

Köpçülikleýin çäreleri guramaçylaryň jogapkärçiligini

meýletin ätiýaçlandyrmak boýunça

Arza

Ätiýaçlandyrýan ____________________________________________________

(guramanyň ady, şahsy adamyň familiýasy, ady, atasynyň ady)

_____________________________________________________________________________

Salgysy _____________________________    Telefony/faks _________________

Şu aşakdaky töwekgelçilikler boýunça köpçülikleýin çäreleri guramaçylaryň jogapkärçiligini meýletin ätiýaçlandyryş şertnamasyny baglaşmagy haýyş edýärin:

 1). jemgyýetçilik-köpçülik, sport-tomaşa, medeni-köpçülik we aň-bilim beriş çärelerini (ýörişler, ýygnaklar, gurultaýlar, sport ýaryşlary, päsgelçilikli ýerden ylgaşmalary we ýaryşlary, bäsleşikler, oýunlar, konsertler, sergiler, seminarlar we başgalar) gurnamak hem-de geçirmek:

çäreler guralan we geçirilen mahaly ulanylýan desgalaryň, gurnamalaryň, gurnama enjamlary, tehniki serişdeleriň we esbaplaryň (ýa-da olaryň aýry-aýry bölekleriniň) tötänleýin weýran bolmagy, ýumrulmagy, ýykylmagy agdarylmagy, ýanmagy, partlamagy netijesinde üçünji taraplaryň ömrüne, saglygyna hem-de emlägine zyýanyň (zeleliň) ýetirilmegi;

çärelere gatnaşyjylaryň wagşylykly hereketleri, emlägi bilkastlaýyn ýok etmegi ýa-da oňa zeper ýetirmegi,  bozgakçylyk hereketleri, zyýan (zelel) ýetiren çäre gatnaşyjynyň anyklanan we ýetirilen zyýan (zelel) üçin jogapkärçilik onuň üstüne ýüklenilen halaty ýa-da Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda Ätiýaçlandyrýan (Ätiýaçlandyrylan şahs) çärä gatnaşyjylaryň hereketleri üçin jogapkärçilik çekmeýän halatlary muňa girmeýär, netijesinde çäreleriň geçirilýän çäklerinden 50 metr aralykda (eger şertnama bilen başga aralyk bellenmedik bolsa) ýa-da çäreleriň geçirilýän çäklerinde bolýan üçünji taraplaryň emlägine zyýanyň (zeleliň) ýetirilmegi;

çäreleriň geçirilýän mahaly ulag serişdelerini peýdalanmak bilen şertlenen hadysalar netijesinde üçünji taraplaryň ömrüne, saglygyna ýa-da emlägine zyýanyň (zeleliň) ýetirilmegi, ulag serişdeleriniň eýeleriniň raýat jogapkärçiliginiň ýüze çykan halatlary muňa girmeýär;

sergi eksponatlaryna zyýanyň (zeleliň) ýetirilmegi, eger Ätiýaçlandyrýan olaryň abat saklanylmagy üçin jogapkärçilik çekýän bolsa;

çärelere haýwanlaryň gatnaşmagy bilen şertlenen hadysalar  netijesinde üçünji  taraplaryň ömrüne, saglygyna  ýa-da emlägine zyýanyň (zeleliň) ýetirilmegi.

Adamlaryň sany_______töwekgelçiligiň görnüşi boýunça bellenilen möçber _____________________

 – açyk howada__________________________________________________________________

 – jaýda________________________________________________________________________

Ätiýaçlandyryş pul möçberi_______________________________________________________________________

Emläge zyýan (zelel) ýetirilmegi:

  • Ätiýaçlandyryş pul möçberi emläk boýunça________________________________________________________
  • Bir ätiýaçlandyryş halaty boýunça ätiýaçlandyryş pul möçberi______________________________________
  • Franşiza (şertli, hökmany)             _______________________________________________________________
  • Bähbit görüji_________________________________________________________________________________
  • Salgysy/ telefony/faksy_________________________________________________________________________

 

Ömre, saglyga zyýan (zelel) ýetirilmegi:

  • Ätiýaçlandyryş pul möçberi ömür boýunça_________________________________________________________
  • Bir adam üçin ätiýaçlandyryş pul möçberi__________________________________________________________
  • Ätiýaçlandyryş pul möçberi emläk boýunça________________________________________________________
  • Bir ätiýaçlandyryş halaty boýunça ätiýaçlandyryş pul möçberi__________________________________________
  • Franşiza (şertli, hökmany)             ________________________________________________________________
  • Bähbit görüji_________________________________________________________________________________
  • Salgysy/ telefony/faksy________________________________________________________________________

 2). mahabatlandyrmak we baýramçylyk taýdan bezemek bilen bagly partlaýjy maddalar, çyra bezegleri (illýuminasiýalary) we beýleki ýörite täsir beriji serişdeler (effektler) bilen çäreleri gurnamagyň we geçirmegiň jogapkärçiligi:

partlaýjy maddalar, çyra bezegleri (illýuminasiýalary) we beýleki ýörite täsir beriji serişdeleri (effektleri) ulanmak bilen gönüden-göni işleri amala aşyrýan adamlaryň bilkastlaýyn däl ýalňyş hereketleri, çäreleri ýa-da çäreleri taýýarlamak boýunça işleri guramagyň we geçirmegiň, tötänleýin öňünden görülmedik häsiýete eýe bolan elektrik energiýasyny we partlaýjy maddalary peýdalanmak bilen baglanyşykly heläkçilikli wakalaryň barşynda ulanylýan desgalaryň, gurnamalaryň, gurnama enjamlaryň, tehniki serişdeleriň we esbaplaryň tötänleýin döwülmegi, weýran bolmagy, ýumrulmagy, ýykylmagy, agdarylmagy, ýanmagy netijesinde üçünji taraplaryň ömrüne, saglygyna ýa-da emlägine zyýanyň (zeleliň) ýetirilmegi.

 

Adamlaryň sany_______töwekgelçiligiň görnüşi boýunça bellenilen möçber _____________________

Ätiýaçlandyryş pul möçberi_______________________________________________________________________

Emläge zyýan (zelel) ýetirilmegi:

  • Ätiýaçlandyryş pul möçberi emläk boýunça________________________________________________________
  • Bir ätiýaçlandyryş halaty boýunça ätiýaçlandyryş pul möçberi__________________________________________
  • Franşiza (şertli, hökmany)             ________________________________________________________________
  • Bähbit görüji_________________________________________________________________________________
  • Salgysy/ telefony/faksy________________________________________________________________________

 

Ömre, saglyga zyýan (zelel) ýetirilmegi:

  • Ätiýaçlandyryş pul möçberi ömür boýunça_________________________________________________________
  • Bir adam üçin ätiýaçlandyryş pul möçberi__________________________________________________________
  • Ätiýaçlandyryş pul möçberi emläk boýunça________________________________________________________
  • Bir ätiýaçlandyryş halaty boýunça ätiýaçlandyryş pul möçberi______________________________________
  • Franşiza (şertli, hökmany)________________________________________________________________
  • Bähbit görüji_________________________________________________________________________________
  • Salgysy/ telefony/faksy________________________________________________________________________

 

Goşmaça ätiýaçlandyryş goragy bilen üpjün etmek:

 3). – köpçülikleýin çäreler geçirilen mahaly ulanylýan emlägi ätiýaçlandyrmak;

Emläk eýeçilik hukugynda, kärende ýa-da beýleki kanuny esasda Ätiýaçlandyrýana (Ätiýaçlandyrylan şahsa) degişli bolan we köpçülikleýin çäreleri geçirmek üçin peýdalanylmagy bilen aşakdakylar netijesinde zeper ýeten ýa-da ýok bolan halatynda ätiýaçlandyrylan bolup durýar:

ýangynyň, partlamanyň ýüze çykmagy, suw geçiriji, lagym we şular ýaly beýleki ulgamlardan suwuň syzylmagy;

tebigy betbagtçylyklar (ýer titremesi, harasat, suw joşmagy we başgalar) zerarly zeperiň ýetmegi.

 

Emlägiň hakyky ýa-da balans bahasy__________________________________________________

Ätiýaçlandyryş pul möçberi ______________________________________________________________

Bir ätiýaçlandyryş halaty üçin ätiýaçlandyrş pul möçberi____________________________________

  • Ätiýaçlandyryş pul möçberi emläk boýunça________________________________________________________
  • Bir ätiýaçlandyryş halaty boýunça ätiýaçlandyryş pul möçberi______________________________________
  • Franşiza (şertli, hökmany)             ________________________________________________________________
  • Bähbitgörüji_________________________________________________________________________________
  • Salgysy/ telefony/faksy________________________________________________________________________

 

 4).  – Gatnaşyjynyň gelmezligi;

aşakda görkezilen sebäpler boýunça Gatnaşyjynyň gelmezligi bilen bagly ätiýaçlandyryş töwekgelçilikleri, ol sebäpler barada Ätiýaçlandyrýanyň ätiýaçlandyryş şertnamasyny baglaşmak hakyndaky gepleşikleriň geçirilen mahaly habarly bolmaga mümkinçiligi ýok ýagdaýynda:

Gatnaşyjynyň betbagtçylykly ýagdaýa uçramagy, kesellemegi ýa-da aradan çykmagy.

Taraplaryň ylalaşmagy boýunça şu ätiýaçlandyryş üpjünçiligine Ätiýaçlandyrýanyň (Ätiýaçlandyrylan şahsyň) maşgala agzalarynyň ätiýaçlandyryş goragyny goşmak mümkindir.

Ätiýaçlandyryş goragy bilen üpjün edilýän kesel lukman tarapyndan güwä geçilmelidir, onuň alamatlary bolsa ätiýaçlandyryş şertnamasy baglaşylmazdan öň bilinmedik we bilinmegi mümkin bolmadyk ýagdaýynda.

 

Ätiýaçlandyryş pul möçberi _______________________________________________________________

  • Franşiza (şertli, hökmany)             ________________________________________________________________
  • Bähbit görüji_________________________________________________________________________________
  • Salgysy/ telefony/faksy________________________________________________________________________

 

 5). Köpçülikleýin çäreleriň ýa-da olaryň bölekleriniň islendik sebäpleri netijesinde geçirilmezligi:

 – geçirilýän köpçülikleýin çäreleriň ýa-da olaryň bölekleriniň teleýaýlymda doly görkezilmezligi ýa-da wajyp bölekleriniň kesilmegi ýa-da teleýaýlymyň signaly umumy halkara ülňelerine laýyk gelmezligi ýa-da islendik hemaýatkärleriň mahabatlandyryş tagtalarynyň düýpli garalmagy;

Ätiýaçlandyryş pul möçberi ______________________________________________________________

  • Franşiza (şertli, hökmany)             ________________________________________________________________
  • Bähbit görüji_________________________________________________________________________________
  • Salgysy/ telefony/faksy________________________________________________________________________

 

 – islendik görnüşdäki tebigy we emeli betbagtçylykly hadysalar, şeýle hem adatdan daşary ýagdaýlar, uruş we beýleki geçirmäge päsgel berýän halatlar;

Ätiýaçlandyryş pul möçberi ________________________________________________________________________

  • Franşiza (şertli, hökmany)             ________________________________________________________________
  • Bähbit görüji_________________________________________________________________________________
  • Salgysy/ telefony/faksy________________________________________________________________________

 

 – hökümediň islendik kadalarynyň we aýratyn edaralaryň islendik kadalarynyň üýtgemegi netijesinde habar beriş serişdeleriniň islendik görnüşdäki umumylykda ulanylýan kadalaryň düýpli üýtgemegine getirmegi bilen guramaçynyň öz borçnamalaryny ýerine ýetirmeginde howpuň abanmagy ýa-da başarjaňlygynyň gowşamagy.

Ätiýaçlandyryş pul möçberi _______________________________________________________________

  • Franşiza (şertli, hökmany)             ________________________________________________________________
  • Bähbit görüji_________________________________________________________________________________
  • Salgysy/ telefony/faksy________________________________________________________________________

 

Çäreler  hakyndaky umumy maglumatlar

 

  1. çäreleriň görnüşi        tomaşa çäreleri

 oýun       kinogörkeziliş  festiwal

 konsert   sirk çykyşy        auksion

 beýlekiler____________________

sport-sagaldyş çäreleri

 sport meýdançalaryndaky ýaryşlar

 futbol we hokkeý meýdançalaryndaky ýaryşlar

 beýlekiler ____________________

medeni çäreler

 ýarmarkalar,  muzeýler, taryh we medeni

ýadygärliklere baryp görmek bilen ekskursiýalar

 beýlekiler ____________________

jemgyýetçilik çäreleri

 ýygnak

 ylmy maslahat   seminar

 beýlekiler ____________________

2. Geçirilýän çäräniň görnüşi   Halkara

 Sebitara

 Sebitleýin (ýerli)

 

3. Guramaçyda/gatnaşyjyda ygtyýarnamanyň/rugsatnamanyň barlygy (ýa-da goşunda laýyklykda _________sahypada).

 

 

 

 

4. Çäreleriň geçirilýän salgysy (ýa-da goşunda laýyklykda _________sahypada).

 

 

5. Oturylýan orunlaryň sany (ýa-da goşunda laýyklykda _________sahypada).

 

 

 

 

 

6. Çärelere gelýänleriň garaşylýan sany(ýa-da goşunda laýyklykda _________sahypada).

 

 

 

 

 

7. Çäreleri geçirmegiň       Çäklereň häsiýetnamasy    Açyk çäkler

çäkleriň teswiri                                                        Ýapyk jaýlar

 Beýlekiler

Jaýlaryň (çäkleriň) umumy meýdany inedördül

metr _________________________________

_____________________________________

Peýdalanylýan jaýlaryň (çäkleriň) göwrümi

adam_________________________________

______________________________________

Jaýlaryň gurlan (soňky gezek düýpli abatlama

geçirilen) ýyly:  gurlan ýyly, düýpli abatlama

geçirilen  ýyly__________________________

(ýa-da goşunda laýyklykda _________sahypada).

 

8. Üpjün edýän ulgamlaryň    Elektrik üpjünçiligi     Suw üpjünçiligi

ýagdaýy                                kanagatlanarly         kanagatlanarly

 kanagatlanarsyz       kanagatlanarsyz

Ýylylyk üpjünçiligi    Lagym ulgamlary

 kanagatlanarly         kanagatlanarly

 kanagatlanarsyz        kanagatlanarsyz

 

9. Howpsuzlyk çäreleri   goragyň bardygy   ýangyn signalizasiýasynyň bardy

 

 başga-da, konsert mahaly beýleki ýangyn söndüriji maşyn nobatçylyk edýär, itler bilen kinologlaryň giriş toparyna gözegçilik edilýär.

 

10. Ätiýaçdaky girelgeleriň bardygygy   Hawa _____________________

(sany)

 Ýok

 

11. Ýörite enjamlaşdyrylan saglygy goraýyş nokadynyň bardygy

 

 

 

Ätiýaçlandyryş şertleri

 

1.Ätiýaçlandyryş şertnamasynyň hereket edýän döwri

201__ýylyň “___”____________dan  201__ýylyň “___”____________aralygy

2.Ätiýaçlandyryş pul möçberi:

1).   şahsy zyýan (zelel);

       emläk zyýany (zeleli);

 

2).   şahsy zyýan (zelel);

       emläk zyýany (zeleli);

 

3).   köpçülikleýin çäreler geçirilen mahaly peýdalanylan emlägi ätiýaçlandyrmak;

 

4).  gatnaşyjynyň gelmezligi;

 

5).  Köpçülikleýin çäreleriň ýa-da olaryň bölekleriniň islendik sebäpleri netijesinde geçirilmezligi, şol sanda:

 geçirilýän köpçülikleýin çäreleriň ýa-da olaryň bölekleriniň teleýaýlymda doly görkezilmezligi ýa-da wajyp bölekleriniň kesilmegi ýa-da teleýaýlymyň signaly umumy halkara ülňelerine laýyk gelmezligi ýa-da islendik hemaýatkärleriň mahabatlandyryş tagtalarynyň düýpli garalmagy;

 islendik görnüşdäki tebigy we emeli betbagtçylykly hadysalar, şeýle hem adatdan daşary ýagdaýlar, uruş we beýleki geçirmäge päsgel berýän halatlar;

 hökümediň islendik kadalarynyň we aýratyn edaralaryň islendik kadalarynyň üýtgemegi netijesinde habar beriş serişdeleriniň islendik görnüşdäki umumylykda ulanylýan kadalaryň düýpli üýtgemegine getirmegi bilen guramaçynyň öz borçnamalaryny ýerine ýetirmeginde howpuň abanmagy ýa-da başarjaňlygynyň gowşamagy.

 

____________________________________

____________________________________

 

____________________________________

____________________________________

 

____________________________________

 

 

 

 

 

 

____________________________________________________________________________________________________________

 

 

 

 

 

____________________________________________________________________________________________________________

 

____________________________________________________________________________________________________________

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

 

 

Köpçülikleýin çäreleri guramaçylaryň jogapkärçiligini

meýletin ätiýaçlandyryş Kadalaryna

4-nji goşundy

 

 

 

 

 

KÖPÇÜLIKLEÝIN ÇÄRELERI GURAMAÇYLARYŇ JOGAPKÄRÇILIGINI MEÝLETIN ÄTIÝAÇLANDYRYŞY BOÝUNÇA ÄTIÝAÇLANDYRYŞ ŞAHADATNAMASY №__________

Tapgyry **********

Ätiýaçlandyrýan               ________________________________________________________________________

Salgysy/ telefony/faksy     ________________________________________________________________________

Ätiýaçlandyryjy                  ________________________________________________________________________

Salgysy/ telefony/faksy    ________________________________________________________________________

Ätiýaçlandyryşyň obýekti ________________________________________________________________________

Köpçülikleýin  çäreleriň geçirilýän  ýeri        _________________________________________________________

Ätiýaçlandyryş şertnamasynyň hereket edýän möhleti: 201___ýylyň «____»_________________dan

201___ýylyň «____» _________________çenli

Umumy ätiýaçlandyryş pul möçberi________________________________________________________________      (san bilen we ýazmaça)

________________________________________________________________________________________ şeýle hem çäreler boýunça,

Ätiýaçlandyryş töwekgelçilikler:

1.  jemgyýetçilik-köpçülik, sport-tomaşa, medeni-köpçülik we aň-bilim beriş çärelerini (dabaraly ýörişler, ýygnaklar, gurultaýlar, sport ýaryşlary, päsgelçilikli ýerden ylgaşmalary we ýaryşlary, bäsleşikler, oýunlar, konsertler, sergiler, seminarlar we başgalar) gurnamagyň we geçirmegiň jogapkärçiligi:

çäreler guralan we geçirilen mahaly ulanylýan desgalaryň, gurnamalaryň, gurnama enjamlary, tehniki serişdeleriň we esbaplaryň (ýa-da olaryň aýry-aýry bölekleriniň) tötänleýin weýran bolmagy, ýumrulmagy, ýykylmagy agdarylmagy, ýanmagy, partlamagy netijesinde üçünji taraplaryň ömrüne, saglygyna hem-de emlägine zyýanyň (zeleliň) ýetirilmegi;

çärelere gatnaşyjylaryň wagşylykly hereketleri, emlägi bilkastlaýyn ýok etmegi ýa-da oňa zeper ýetirmegi,  bozgakçylyk hereketleri, zyýan (zelel) ýetiren çäre gatnaşyjynyň anyklanan we ýetirilen zyýan (zelel) üçin jogapkärçilik onuň üstüne ýüklenilen halaty ýa-da Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda Ätiýaçlandyrýan (Ätiýaçlandyrylan şahs) çärä gatnaşyjylaryň hereketleri üçin jogapkärçilik çekmeýän halatlary muňa girmeýär, netijesinde çäreleriň geçirilýän çäklerinden 50 metr aralykda (eger şertnama bilen başga aralyk bellenmedik bolsa) ýa-da çäreleriň geçirilýän çäklerinde bolýan üçünji taraplaryň emlägine zyýanyň (zeleliň) ýetirilmegi;

çäreleriň geçirilýän mahaly ulag serişdelerini peýdalanmak bilen şertlenen hadysalar netijesinde üçünji taraplaryň ömrüne, saglygyna ýa-da emlägine zyýanyň (zeleliň) ýetirilmegi, ulag serişdeleriniň eýeleriniň raýat jogapkärçiliginiň ýüze çykan halatlary muňa girmeýär;

sergi eksponatlaryna zyýanyň (zeleliň) ýetirilmegi, eger Ätiýaçlandyrýan olaryň abat saklanylmagy üçin jogapkärçilik çekýän bolsa;

çärelere haýwanlaryň gatnaşmagy bilen şertlenen hadysalar  netijesinde üçünji  taraplaryň ömrüne, saglygyna  ýa-da emlägine zyýanyň (zeleliň) ýetirilmegi.

Adamlaryň sany_________ töwekgelçiligiň görnüşi boýunça bellenilen möçber_____________________________

 – açyk howada_________________

 – jaýda_______________________

Ätiýaçlandyryş pul möçberi _______________________________________________________________________

Emläge zyýan (zelel) ýetirilmegi:

Ätiýaçlandyryş pul möçberi emläk boýunça_____________________________________________________________

Bir ätiýaçlandyryş halaty boýunça ätiýaçlandyryş pul möçberi______________________________________________

Ätiýaçlandyryş nyrhy______________________________________________________________________________

Ätiýaçlandyryş gatanjy (ätiýaçlandyryş baýragy) emläk boýunça____________________________________________

________________________________________________________________________________________________

(sanda we ýazmaça)

Franşiza (şertli, hökmany)     ________________________________________________________________________

Bähbit görüji_____________________________________________________________________________________

Salgysy/ telefony/faksy____________________________________________________________________________

 

Ömre, saglyga zyýan (zelel) ýetirilmegi:

Ätiýaçlandyryş pul möçberi ömür boýunça_____________________________________________________________

Bir adam üçin ätiýaçlandyryş pul möçberi______________________________________________________________

Ätiýaçlandyryş nyrhy______________________________________________________________________________

Ätiýaçlandyryş gatanjy (ätiýaçlandyryş baýragy) ömür boýunça____________________________________________

________________________________________________________________________________________________

(sanda we ýazmaça)

Franşiza (şertli, hökmany)     ________________________________________________________________________

Bähbitgörüji_____________________________________________________________________________________

Salgysy/ telefony/faksy____________________________________________________________________________

 

2.  mahabatlandyrmak we baýramçylyk taýdan bezemek bilen bagly partlaýjy maddalar, çyra bezegleri (illýuminasiýalary) we beýleki ýörite täsir beriji serişdeler (effektler) bilen çäreleri gurnamagyň we geçirmegiň jogapkärçiligi:

partlaýjy maddalar, çyra bezegleri (illýuminasiýalary) we beýleki ýörite täsir beriji serişdeleri (effektleri) ulanmak bilen gönüden-göni işleri amala aşyrýan adamlaryň bilkastlaýyn däl ýalňyş hereketleri, çäreleri ýa-da çäreleri taýýarlamak boýunça işleri guramagyň we geçirmegiň, tötänleýin öňünden görülmedik häsiýete eýe bolan elektrik energiýasyny we partlaýjy maddalary peýdalanmak bilen baglanyşykly heläkçilikli wakalaryň barşynda ulanylýan desgalaryň, gurnamalaryň, gurnama enjamlaryň, tehniki serişdeleriň we esbaplaryň tötänleýin döwülmegi, weýran bolmagy, ýumrulmagy, ýykylmagy, agdarylmagy, ýanmagy netijesinde üçünji taraplaryň ömrüne, saglygyna ýa-da emlägine zyýanyň (zeleliň) ýetirilmegi.

Adamlaryň sany_________ töwekgelçiligiň görnüşi boýunça bellenilen möçber_____________________________

Ätiýaçlandyryş pul möçberi ________________________________________________________________________

Emläge zyýan (zelel) ýetirilmegi:

Ätiýaçlandyryş pul möçberi emläk boýunça_____________________________________________________________

Bir ätiýaçlandyryş halaty boýunça ätiýaçlandyryş pul möçberi______________________________________________

Ätiýaçlandyryş nyrhy______________________________________________________________________________

Ätiýaçlandyryş gatanjy (ätiýaçlandyryş baýragy) emläk boýunça____________________________________________

________________________________________________________________________________________________

(sanda we ýazmaça)

Franşiza (şertli, hökmany)     ________________________________________________________________________

Bähbit görüji_____________________________________________________________________________________

Salgysy/ telefony/faksy____________________________________________________________________________

 

 

Ömre, saglyga zyýan (zelel) ýetirilmegi:

Ätiýaçlandyryş pul möçberi ömür boýunça_____________________________________________________________

Bir adam üçin ätiýaçlandyryş pul möçberi______________________________________________________________

Ätiýaçlandyryş nyrhy______________________________________________________________________________

Ätiýaçlandyryş gatanjy (ätiýaçlandyryş baýragy) ömür boýunça____________________________________________

 _____________________________________________________________________________________________

(sanda we ýazmaça)

Franşiza (şertli, hökmany)     ________________________________________________________________________

Bähbit görüji_____________________________________________________________________________________

Salgysy/ telefony/faksy____________________________________________________________________________

 

Goşmaça ätiýaçlandyryş goragy bilen üpjün etmek:

 

3.  – köpçülikleýin çäreler geçirilen mahaly ulanylýan emlägi ätiýaçlandyrmak;

Emläk eýeçilik hukugynda, kärende ýa-da beýleki kanuny esasda Ätiýaçlandyrýana (Ätiýaçlandyrylan şahsa) degişli bolan we köpçülikleýin çäreleri geçirmek üçin peýdalanylmagy bilen aşakdakylar netijesinde zeper ýeten ýa-da ýok bolan halatynda ätiýaçlandyrylan bolup durýar:

ýangynyň, partlamanyň ýüze çykmagy, suw geçiriji, lagym we şular ýaly beýleki ulgamlardan suwuň syzylmagy;

tebigy betbagtçylyklar (ýer titremesi, harasat, suw joşmagy we başgalar) zerarly zeperiň ýetmegi.

Ätiýaçlandyryş pul möçberi ________________________________________________________________________

Ätiýaçlandyryş nyrhy______________________________________________________________________________

Ätiýaçlandyryş gatanjy (ätiýaçlandyryş baýragy) ________________________________________________________

Franşiza (şertli, hökmany)     ________________________________________________________________________

Bähbi tgörüji_____________________________________________________________________________________

Salgysy/ telefony/faksy____________________________________________________________________________

 

4.   – Gatnaşyjynyň gelmezligi;

aşakda görkezilen sebäpler boýunça Gatnaşyjynyň gelmezligi bilen bagly ätiýaçlandyryş töwekgelçilikleri, ol sebäpler barada Ätiýaçlandyrýanyň ätiýaçlandyryş şertnamasyny baglaşmak hakyndaky gepleşikleriň geçirilen mahaly habarly bolmaga mümkinçiligi ýok ýagdaýynda:

Gatnaşyjynyň betbagtçylykly ýagdaýa uçramagy, kesellemegi ýa-da aradan çykmagy.

Taraplaryň ylalaşmagy boýunça şu ätiýaçlandyryş üpjünçiligine Ätiýaçlandyrýanyň (Ätiýaçlandyrylan şahsyň) maşgala agzalarynyň ätiýaçlandyryş goragyny goşmak mümkindir.

Ätiýaçlandyryş goragy bilen üpjün edilýän kesel lukman tarapyndan güwä geçilmelidir, onuň alamatlary bolsa ätiýaçlandyryş şertnamasy baglaşylmazdan öň bilinmedik we bilinmegi mümkin bolmadyk ýagdaýynda.

Ätiýaçlandyryş pul möçberi ________________________________________________________________________

Ätiýaçlandyryş nyrhy______________________________________________________________________________

Ätiýaçlandyryş gatanjy (ätiýaçlandyryş baýragy) ________________________________________________________

Franşiza (şertli, hökmany)     ________________________________________________________________________

Bähbit görüji_____________________________________________________________________________________

Salgysy/ telefony/faksy____________________________________________________________________________

 

5. Köpçülikleýin çäreleriň ýa-da olaryň bölekleriniň islendik sebäpleri netijesinde geçirilmezligi:

 – geçirilýän köpçülikleýin çäreleriň ýa-da olaryň bölekleriniň teleýaýlymda doly görkezilmezligi ýa-da wajyp bölekleriniň kesilmegi ýa-da teleýaýlymyň signaly umumy halkara ülňelerine laýyk gelmezligi ýa-da islendik hemaýatkärleriň mahabatlandyryş tagtalarynyň düýpli garalmagy;

 

Ätiýaçlandyryş pul möçberi ________________________________________________________________________

Ätiýaçlandyryş nyrhy______________________________________________________________________________

Ätiýaçlandyryş gatanjy (ätiýaçlandyryş baýragy)

Franşiza (şertli, hökmany)     ________________________________________________________________________

Bähbit görüji_____________________________________________________________________________________

Salgysy/ telefony/faksy____________________________________________________________________________

 

 

 – islendik görnüşdäki tebigy we emeli betbagtçylykly hadysalar, şeýle hem adatdan daşary ýagdaýlar, uruş we beýleki geçirmäge päsgel berýän halatlar;

Ätiýaçlandyryş pul möçberi ________________________________________________________________________

Ätiýaçlandyryş nyrhy______________________________________________________________________________

Ätiýaçlandyryş gatanjy (ätiýaçlandyryş baýragy) ________________________________________________________

Franşiza (şertli, hökmany)     ________________________________________________________________________

Bähbit görüji_____________________________________________________________________________________

Salgysy/ telefony/faksy____________________________________________________________________________

 

 

 – hökümediň islendik kadalarynyň we aýratyn edaralaryň islendik kadalarynyň üýtgemegi netijesinde habar beriş serişdeleriniň islendik görnüşdäki umumylykda ulanylýan kadalaryň düýpli üýtgemegine getirmegi bilen guramaçynyň öz borçnamalaryny ýerine ýetirmeginde howpuň abanmagy ýa-da başarjaňlygynyň gowşamagy.

Ätiýaçlandyryş pul möçberi ________________________________________________________________________

Ätiýaçlandyryş nyrhy______________________________________________________________________________

Ätiýaçlandyryş gatanjy (ätiýaçlandyryş baýragy) ________________________________________________________

Franşiza (şertli, hökmany)     ________________________________________________________________________

Bähbit görüji_____________________________________________________________________________________

Salgysy/ telefony/faksy____________________________________________________________________________

 

Beýleki şertler_________________________________________________________________________________

_____ ________________________________________________________________________________________

 

ÄTIÝAÇLANDYRYJY                                                                                   ÄTIÝAÇLANDYRÝAN

Bank maglumatlary                                                                                          Bank maglumatlary

Ätiýaçlandyryjynyň goly____________________________                  Ätiýaçlandyrýanyň goly_________________

(M.Ýe).                                                                                                             (M.Ýe.)

 

Ätiýaçlandyryş gatanjyny (ätiýaçlandyryş baýragyny) tölenilen pursaty diýlip hasaplanýar:

nagt däl görnüşinde tölenilende – Ätiýaçlandyryjynyň hasaplaşyk hasabyna gelip gowşan güni;

nagt görnüşinde tölenilende - Ätiýaçlandyryja ýa-da onuň wekiline tölenilen güni.

 

Ätiýaçlandyryş Kadalary we şertleri bilen tanyşdym ______________________________(Ätiýaçlandyrýanyň goly)

 

Ätiýaçlandyryş şahadatnamasynyň berlen senesi 201__ýylyň «__»________dan 201__ýylyň «___» ________ çenli

 

Bellik: Birinji ýa-da bir gezeklik ätiýaçlandyryş baýragy öz wagtynda tölenýänçä Ätiýaçlandyryjy öz borçlaryndan erkindir. Ätiýaçlandyrýan 3 iş gününden gijä galman Ätiýaçlandyryja ätiýaçlandyryş halatynyň ýüze çykmagy hakynda habar bermäge borçludyr. Ätiýaçlandyryjynyň ýa-da Ätiýaçlandyrýanyň talap etmegi bilen, ätiýaçlandyryş şertnamasy möhletinden öň bes edilip bilner.

 


 

 

 

Köpçülikleýin çäreleri guramaçylaryň jogapkärçiligini

meýletin ätiýaçlandyryş Kadalaryna

5-nji goşundy

 

________________________________________

(welaýat, şäher, etrap)

Döwlet ätiýaçlandyryş guramasy

________________________________________

_______________________________tarapyndan

(Ätiýaçlandyrýanyň familiýasy, ady, salgysy)

 

 

 

Ätiýaçlandyryş pul möçberini (ätiýaçlandyryş öwezini doluş

tölegini) tölemek barada

A R Z A

 

201___-nji ýylyň «___» _____________ bolup geçen ______________________

 _______________________________________sebäpli _____________________

(ätiýaçlandyryş halatynyň häsiýetini görkezmeli)

______________________________________________________köpçülikleýin çäreleri guramaçylaryň jogapkärçiligini meýletin ätiýaçlandyryş boýunça ätiýaçlandyryş pul möçberini (ätiýaçlandyryş öwezini doluş tölegini) tölemegi Sizden haýyş edýärin.

Bu hadysa barada _____________________________________habar edildi.

Arza şu resminamalar goşulýar:____________________________________

__________________________________________________________________

_________________________________________________________________

__________________________________________________________________

 

 

201___-nji ýylyň «____» _____________   _____________________

(Ätiýaçlandyrýanyň goly)

 

 

 


 

 

 

Köpçülikleýin çäreleri guramaçylaryň jogapkärçiligini

meýletin ätiýaçlandyryş Kadalaryna

6-njy goşundy

 

 

Ätiýaçlandyryş halaty hakyndaky

Ykrarhaty

 

1. Ätiýaçlandyrýan___________________________________________________

 

2. Ätiýaçlandyryş şahadatnamasynyň belgisi_______________________________

 

3. Ätiýaçlandyryş halatynyň senesi 201___ýylyň “___” _____________________

 

4. Gözden geçirmegiň senesi  201____ ýylyň “___” ________________________

 

5. Zyýanyň (zeleliň) teswiri ____________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

6. Zyýana (zelele) baha bermek _________________________________________

__________________________________________________________________

 

7. ____________________________________abatlamak (çalyşmak) talap edilýär.

 

8. Bellik ___________________________________________________________

 

 

Ätiýaçlandyryjy

 

Çagyrylan hünärmen

 

Ätiýaçlandyrýan

 

_________________

(F.A. we goly)

 

 

__________________

(F.A. we goly)

 

 

___________________

(F.A. we goly)